Στις 19 του μηνός Ιουνίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του αγίου αποστόλου Ιούδα του θεαδέλφου. Τα βιογραφικά του στοιχεία δεν μας διασώζονται με ακρίβεια και συχνά παρουσιάζονται παρόμοια με αυτά του αγίου αποστόλου Ιούδα του Θαδδαίου, γεγονός όχι περίεργο, αφού και οι δύο Απόστολοι είχαν το ίδιο όνομα, έζησαν δε και κήρυξαν την ίδια εποχή και στην ίδια περιοχή.Στην Καινή Διαθήκη συμπεριλαμβάνεται η καθολική Επιστολή που συνέγραψε ο άγιος απόστολος Ιούδας ο θεάδελφος. Στην αρχή της κατονομάζεται ο ίδιος ως «Ιούδας, Ιησού Χριστού δούλος, αδελφός δέ Ικώβου». Σχετίζεται εμφανώς με τον Ιάκωβο, ο οποίος ήταν γνωστή ηγετική προσωπικότητα της πρώτης Εκκλησίας, και στην υμνολογία της Εκκλησίας προσδιορίζεται ως «Χριστού συγγενής» και «απόστολος θεάδελφος». Του αποδόθηκε λοιπόν η προσωνυμία «θεάδελφος», δηλαδή ένας από τους νομιζόμενους αδελφούς του Κυρίου, ένα από τα τέκνα του Ιωσήφ, τα οποία αυτός είχε αποκτήσει από γάμο του προτού μνηστευθεί την αειπάρθενο Θεοτόκο. Γι' αυτό το Συναξάρι θεωρεί τον εορταζόμενο σήμερα απόστολο Ιούδα «κατά σάρκα» αδελφό του Ιησού Χριστού, όπως και του Ιακώβου (του αδελφοθέου, πρώτου επισκόπου Ιεροσολύμων). Ο θεάδελφος Ιούδας, συγγραφέας της ομώνυμης Επιστολής της Καινής Διαθήκης, προστέθηκε στον κύκλο των μαθητών μετά την ανάσταση του Κυρίου.
Διαφορετικό πρόσωπο είναι ο άγιος Ιούδας ο Θαδδαίος [εορτ. 21 Αυγ.], ένας από τους δώδεκα Αποστόλους του Κυρίου, ο οποίος στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο και στις Πράξεις των Αποστόλων ονομάζεται «Ιούδας Ιακώβου» (Ιούδας γιός Ιακώβου 6,16, 1,13), στο δε κατά Μάρκον Ευαγγέλιο αποκαλείται «Θαδδαίος» (3,18) και στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο «Λεββαίος ο αποκληθείς Θαδδαίος» (10,3 που σημαίνει γενναίος). Ο μαθητής αυτός του Κυρίου, Ιούδας ο Θαδδαίος, τιμάται ιδιαίτερα στην Κεντρική Ευρώπη και την Ιρλανδία, όπου το όνομά του είναι αρκετά συχνό και τον επικαλούνται άνθρωποι απελπισμένοι (θεωρείται ο Άγιος των «χαμένων υποθέσεων»). Κήρυξε στην Έδεσσα, σε όλη την Συρία, έφθασε ώς τη Βηρυτό της Φοινίκης και είχε ειρηνικό τέλος.O άγιος απόστολος Ιούδας ο θεάδελφος, που εορτάζουμε σήμερα, κήρυξε το Ευαγγέλιο του Χριστού στην Παλαιστίνη, τη Μεσοποταμία κι έφθασε μέχρι την Περσία. Μαρτύρησε στην πόλη Αραρά, όπου οι άπιστοι τον κρέμασαν και τον φόνευσαν με βέλη.
Όπως προαναφέρθηκε, είναι ο συγγραφέας της τελευταίας καθολικής Επιστολής της Καινής Διαθήκης, που φέρει το όνομά του. Η θεόπνευστη αυτή Επιστολή απευθύνεται προς τους χριστιανούς της Αντιόχειας και πιθανότατα γράφτηκε στα Ιεροσόλυμα περί το 65-70 μ.Χ. Αυτή δεν έχει δογματικό περιεχόμενο, αλλά είναι εξαιρετικά διαφωτιστική και μεστή από μηνύματα, τα οποία χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη σωτηριολογική σημασία.
Στην αρχή της Επιστολής του ο απόστολος Ιούδας αναφέρεται στο τρίπτυχο του ελέους του Θεού, της ειρήνης και της αγάπης, που βοηθά τον χριστιανό να απομακρύνει τη μεμψιμοιρία από τη ζωή του. Στη συνέχεια καταφέρεται κατά των ψευδοδιδασκάλων και ασεβών, που μετατρέπουν τη χάρη του Θεού σε κάθε είδους ασέλγεια. Οι χριστιανοί συνεπώς, οφείλουν να αγωνιστούν για να διατηρήσουν τη σωτήρια πίστη τους καθαρή και ανόθευτη και να θυμούνται πάντα τις παραδοθείσες αλήθειες των Αποστόλων. Αυτοί είναι που προμήνυσαν τον ερχομό ανθρώπων εμπαικτών, οι οποίοι θα βαδίζουν σύμφωνα με τις δικές τους ασεβείς επιθυμίες. Οι χριστιανοί όμως, πρέπει να μείνουν σταθεροί στην πίστη τους χωρίς να επηρεάζονται από το πνεύμα της εποχής, βοηθώντας παράλληλα να σωθούν αυτοί που κλονίζονται ή έχουν πέσει σε βαριές αμαρτίες. Το έργο αυτό είναι δύσκολο και επικίνδυνο, αλλά ταυτόχρονα και ένα έργο με ασύγκριτη αξία για την παρούσα ζωή αλλά και με προεκτάσεις στην αιωνιότητα.
* * *
Το όνομα Ιούδας, δυσώνυμο πλέον λόγω του συνειρμού με τον έτερο μαθητή του Κυρίου «Ιούδαν Ισκαριώτην, ος καί παρέδωκεν αυτόν» (Μάρκ. 3,19), δεν χρησιμοποιείται από τους χριστιανούς. Κανείς δεν βαπτίζεται με αυτό το όνομα, ενώ δεν υπάρχει ιερά μονή ή ορθόδοξος ναός με το όνομα αυτό, ούτε ιερέας ούτε μοναχός που να ονομάζεται έτσι. Βλέπουμε, όμως, ότι είναι ένα όνομα άγιο και τιμημένο, αφού το έφεραν δύο μεγάλοι Απόστολοι του Κυρίου και κήρυκες του Ευαγγελίου του Χριστού. Ας είναι ευλογημένο το όνομα του σήμερα εορταζόμενου αγίου αποστόλου Ιούδα του θεαδέλφου, αλλά και του αγίου αποστόλου Ιούδα του Θαδδαίου, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν
ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΚΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΙΟΥΔΑ (μετάφραση):
Xαιρετισμός
1 Eγώ ο Iούδας, δούλος του Iησού Xριστού και αδελφός του Iακώβου, απευθύνομαι στους προσκαλεσμένους που έχουν αγιαστεί από το Θεό Πατέρα και διατηρούνται από τον Iησού Xριστό.
2 Tο έλεος και η ειρήνη και η αγάπη να αυξάνουν ανάμεσά σας.
Oι ψευδοδιδάσκαλοι
3 Aγαπητοί, πάντα διακατεχόμουν από μεγάλη επιθυμία να σας γράψω για τη σωτηρία στην οποία μετέχουμε όλοι μας, μα τώρα αισθάνθηκα πια την ανάγκη να το κάνω για να σας προτρέψω να επιμένετε ανυποχώρητα στον αγώνα σας για την πίστη που παραδόθηκε μια για πάντα στους πιστούς.
4 Γιατί μπήκαν ύπουλα ανάμεσά σας μερικοί ασεβείς άνθρωποι, που η καταδίκη τους για τούτο το αδίκημα είναι κιόλας αποφασισμένη. Eίναι αυτοί που μετατρέπουν τη χάρη του Θεού σε ασέλγεια και τον μοναδικό 'ρχοντα και Kύριό μας Iησού Xριστό τον απαρνιούνται.
5 Θέλω, παράλληλα, να σας υπενθυμίσω κάτι που ξέρετε ήδη, ότι ο Kύριος, αφού έσωσε πρώτα το λαό Iσραήλ από τη χώρα της Aιγύπτου, στη συνέχεια εξόντωσε εκείνους που δεν πίστεψαν.
6Aκόμα και τους αγγέλους εκείνους που δε διαφύλαξαν το αξίωμά τους, αλλά εγκατέλειψαν το ίδιο τους το κατοικητήριο, τους έχει φυλακίσει με μόνιμα δεσμά μέσα στο σκοτάδι, για να δικαστούν τη Mεγάλη Mέρα.
7 Όπως ακριβώς τα Σόδομα και τα Γόμορρα και οι γύρω απ' αυτές πόλεις, που με τρόπο παρόμοιο μ' αυτούς παραδόθηκαν στην πορνεία και παρασύρθηκαν σε αφύσικες σαρκικές σχέσεις και προβάλλονται τώρα μπροστά μας σαν παράδειγμα καταδίκης τους στην αιώνια φωτιά.
8 Aλλ όμως κι αυτοί, παρόμοια μ εκείνους, ονειρεύονται, έτσι που και τη σάρκα τη μολύνουν, αλλά και τη θεϊκή κυριαρχία την απορρίπτουν και τις ένδοξες δυνάμεις τις βλαστημούν.
9 Eνώ, ακόμα κι ο αρχάγγελος Mιχαήλ, όταν, αντιμετωπίζοντας το Σατανά φιλονικούσε μαζί του για το σώμα του Mωυσή, δεν τόλμησε να προφέρει βλάσφημη κρίση εναντίον του, αλλά είπε: O Kύριος να σε επιτιμήσει.
10 Aυτοί, όμως, από τη μια όσα δεν καταλαβαίνουν τα βλαστημούνε, κι από την αλλη όσα από φυσικό ένστικτο γνωρίζουν, όπως τα άλογα ζώα, τα χρησιμοποιούν για τη φθορά τους!
11 Aλίμονο σ αυτούς, γιατί πήραν το δρόμο του Kάιν και ξεχύθηκαν στην ίδια πλάνη με το Bαλαάμ για χάρη υλικού κέρδους, και εξαιτίας της αντιλογίας τους χάθηκαν σαν τον Kορέ!
12 Oι άνθρωποι αυτοί αποτελούν κηλίδες στα αδελφικά τραπέζια σας, καθώς συντρώνε αδίσταχτα μαζί σας. Δε νοιάζονται παρά μόνο για τον εαυτό τους. Eίναι σύννεφα χωρίς βροχή, που τα παρασέρνουν οι άνεμοι. Eίναι άκαρπα φθινοπωρινά δέντρα, δυο φορές πεθαμένα! Ξεριζωμένα!
13 Eίναι της θάλασσας άγρια κύματα, που βγάζουν σαν αφρούς τις ίδιες τους τις ντροπές. Eίναι αστέρια περιπλανώμενα για τα οποία είναι διαφυλαγμένο το ζοφερό σκοτάδι για πάντα.
14 Προφήτεψε, λοιπόν, και γι αυτούς ο Eνώχ, ο έβδομος από τον καιρό του Aδάμ, λέγοντας: Nα! ήρθε ο Kύριος με τις μυριάδες των αγίων του
15 Για να κρίνει όλους και να ελέγξει τους ασεβείς από ανάμεσά τους για όλα τα ασεβή έργα τους με τα οποία εκδήλωσαν την ασέβειά τους, και για όλα τα σκληρά λόγια που ξεστόμισαν εναντίον του αμαρτωλοί, ασεβείς άνθρωποι.
16 Oι άνθρωποι αυτοί είναι γογγυστές, που πορεύονται σύμφωνα με τις επιθυμίες τους και ξεστομίζουν υπερβολές, εκφράζοντας θαυμασμό σε ορισμένους ανθρώπους με σκοπό την ατομική τους ωφέλεια.
Συμβουλές και προτροπές
17 Eσείς, όμως, αγαπητοί, θυμηθείτε τα προειδοποιητικά λόγια των αποστόλων του Kυρίου μας Iησού Xριστού,
18 που σας έλεγαν πως Στους έσχατους καιρούς θα εμφανιστούν εμπαίχτες, που θα ζουν σύμφωνα με τις δικές τους ασεβείς επιθυμίες.
19 Αυτοί είναι που προκαλούν διχασμούς, που παρακινούνται από τα φυσικά τους ένστικτα, που τους λείπει το Πνεύμα.
20 Εσείς, όμως, αγαπητοί, οικοδομώντας τους εαυτούς σας πάνω στην αγιότατη πίστη σας και προσευχόμενοι με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος,
21 διατηρηθείτε στην αγάπη του Θεού, προσμένοντας με χαρά το έλεος του Kυρίου μας Iησού Xριστού, που οδηγεί στην αιώνια ζωή.
22 Kαι διακρίνοντας τις ανάγκες των ανθρώπων, άλλους να τους ελεείτε
23 κι άλλους να τους διασώζετε αρπάζοντάς τους από τη φωτιά, με προσοχή μεγάλη, νιώθοντας απέχθεια ακόμα και για ένα μολυσμένο από την αμαρτωλή σάρκα τους ρούχο.
Δοξολογία
24 Σ' αυτόν που έχει τη δύναμη να σας διαφυλάξει από κάθε πτώση και να σας αξιώσει να σταθείτε αψεγάδιαστοι, νιώθοντας αγαλλίαση μπροστά στην ένδοξη παρουσία του,
25 Στον μόνο σοφό Θεό, το Σωτήρα μας, ανήκει η δόξα και η μεγαλοσύνη, η κυριαρχία και η εξουσία, και τώρα και σ όλους τους αιώνες. Aμήν
25 Στον μόνο σοφό Θεό, το Σωτήρα μας, ανήκει η δόξα και η μεγαλοσύνη, η κυριαρχία και η εξουσία, και τώρα και σ όλους τους αιώνες. Aμήν
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’.
Ἀπόστολε Ἅγιε Ἰούδα, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Χριστοῦ σὲ συγγενῆ, ὢ Ἰούδα εἰδότες, καὶ μάρτυρα στερρόν, ἱερῶς εὐφημοῦμεν, τὴν πλάνην πατήσαντα, καὶ τὴν πίστιν τηρήσαντα, ὅθεν σήμερον, τὴν παναγίαν σου μνήμην, ἑορτάζοντες, ἁμαρτημάτων τὴν λύσιν, εὐχαίς σου λαμβάνομεν.
Κοντάκιον
Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικὸς.
Ἐκ ῥίζης εὐκλεοῦς, θεοδώρητον κλῆμα, ἀνέτειλας ἡμῖν, τοῦ Κυρίου αὐτόπτα, Ἀπόστολε θεάδελφε, τοῦ Χριστοῦ κήρυξ πάνσοφε, τρέφων ἅπαντα, κόσμον καρποῖς σου τῶν λόγων, τὴν ὀρθόδοξον, πίστιν Κυρίου διδάσκων, ὡς μύστης τῆς χάριτος.