Ως "καινός νους", ως μεταστροφή, ως επανακεντρισμός, η μετάνοια έχει θετικό νόημα, όχι αρνητικό. Ο ΄Αγιος Ιωάννης της Κλίμακος μας λέει ότι "η μετάνοια είναι θυγατέρα της ελπίδος και η άρνηση της απόγνωσης". Δεν είναι αθυμία αλλά διακαής προσμονή. Δεν είναι η αίσθηση πως κάποιος έφτασε σε αδιέξοδο, αλλα ο τρόπος να βγει απ' αυτό. Δεν είναι αυτο-μίσος, αλλά η επιβεβαίωση του αληθινού μας εαυτού, που δημιουργήθηκε κατ' εικόνα Θεού. Μετάνοια σημαίνει να κοιτάζω, όχι προς τα κάτω, στις δικές μου ελλείψεις, αλλά προς τα πάνω, στην αγάπη τού Θεού, όχι προς τα πίσω, με [αρρωστημένη] αυτομεμψία, αλλά προς τα εμπρός με εμπιστοσύνη. Μετάνοια είναι να βλέπουμε όχι αυτό που αποτύχαμε να γίνουμε, αλλά τι μπορούμε, από εδώ και πέρα, να γίνουμε μα τη χάρη του Χριστού.
΄Οταν η μετάνοια ερμηνευθεί με αυτή τη θετική έννοια, δεν φαίνεται πλέον να είναι μια απλή πράξη, αλλά μια συνεχής στάση ζωής. Στην προσωπική εμπειρία του καθενός υπάρχουν αποφασιστικές στιγμές μεταστροφής, όμως στην παρούσα ζωή το έργο της μετάνοιας παραμένει πάντοτε ατελές. Η μεταστροφή ή ο επανακεντρισμός μας χρειάζεται να ανανεώνεται συνεχώς, μέχρι τη στιγμή του θανάτου, όπως το συνειδητοποίησε ο αββάς Σισώης, η αλλαγή του νοός (μετάνοια) πρέπει να είναι συνεχώς και πιο ριζική, η "μεγάλη σύνεσις" όλο και πιο βαθειά.
΄Οπως έγραψε ο ΄Αγιος Θοφάννης ο έγκλειστος, "μετάνοια είναι η αφετηρία και ο θεμέλιος λίθος της καινής ζωής μας εν Χριστώ και χρειάζεται να είναι παρόυσα όχι μόνο στην αρχή, αλλά καθ' όλη την εξέλιξη μας σ'αυτήν την καινή ζωή..."
Ο θετικός χαρακτήρας της μετάνοιας είναι πολύ εμφανής, όταν σκεφτούμε τι προηγείται των λόγων του Χριστού, "μετανοείται, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών". Στον προηγούμενο στίχο ο Ευαγγελιστής παραθέτει τον στίχο 9,2 του Ησαία "ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα, και τοις καθημένοις εν χώρα και σκιά θανάτου, φως ανέτειλεν αυτοίς". Αυτή είναι η άμεση συνάφεια της εντολής του Κυρίου μας για μετάνοια: προηγείται η ανααφορά στο "μέγα φως", που ανέτειλε γιαυτούς που βρίσκονται στι σκοτάδι και αμέσως ακολουθεί μια αναφορά στην εγγύτητα της βασιλείας των ουρανών. Η μετάνοια γίνεται τότε ένας φωτισμός, μια μετάβαση από το σκοτάδι στο φως. Μετάνοια σημαίονει να ανοίξουμε τα μάτια μας στη θεϊκή ακτινοβολία-όχι να καθόμαστε θλιμένοι στο λυκόφως, αλλά να χαιρετίζουμε την αυγή που έρχεται. Η μετάνοια έχει επίσης εσχατολογικό νόημα, είναι ένα άνοιγμα στα έσχατα, που δεν βρίσκονται απλώς στο μέλλον, αλλά είναι ήδη παρόντα. Μετανοώ σημαίνει πως αναγνωρίζω ότι η βασιλεία των ουρανών είναι "εντός ημών" και ενεργεί ανάμεσά μας , και ότι, εάν καιμόνο δεχθούμε την έλευσή της, τα πάντα θα γίνουν "καινά" για μας.
(Επίσκοπος Κάλλιστος Ware, The Inner Kingdom, 45 π.)
΄Οταν η μετάνοια ερμηνευθεί με αυτή τη θετική έννοια, δεν φαίνεται πλέον να είναι μια απλή πράξη, αλλά μια συνεχής στάση ζωής. Στην προσωπική εμπειρία του καθενός υπάρχουν αποφασιστικές στιγμές μεταστροφής, όμως στην παρούσα ζωή το έργο της μετάνοιας παραμένει πάντοτε ατελές. Η μεταστροφή ή ο επανακεντρισμός μας χρειάζεται να ανανεώνεται συνεχώς, μέχρι τη στιγμή του θανάτου, όπως το συνειδητοποίησε ο αββάς Σισώης, η αλλαγή του νοός (μετάνοια) πρέπει να είναι συνεχώς και πιο ριζική, η "μεγάλη σύνεσις" όλο και πιο βαθειά.
΄Οπως έγραψε ο ΄Αγιος Θοφάννης ο έγκλειστος, "μετάνοια είναι η αφετηρία και ο θεμέλιος λίθος της καινής ζωής μας εν Χριστώ και χρειάζεται να είναι παρόυσα όχι μόνο στην αρχή, αλλά καθ' όλη την εξέλιξη μας σ'αυτήν την καινή ζωή..."
Ο θετικός χαρακτήρας της μετάνοιας είναι πολύ εμφανής, όταν σκεφτούμε τι προηγείται των λόγων του Χριστού, "μετανοείται, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών". Στον προηγούμενο στίχο ο Ευαγγελιστής παραθέτει τον στίχο 9,2 του Ησαία "ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα, και τοις καθημένοις εν χώρα και σκιά θανάτου, φως ανέτειλεν αυτοίς". Αυτή είναι η άμεση συνάφεια της εντολής του Κυρίου μας για μετάνοια: προηγείται η ανααφορά στο "μέγα φως", που ανέτειλε γιαυτούς που βρίσκονται στι σκοτάδι και αμέσως ακολουθεί μια αναφορά στην εγγύτητα της βασιλείας των ουρανών. Η μετάνοια γίνεται τότε ένας φωτισμός, μια μετάβαση από το σκοτάδι στο φως. Μετάνοια σημαίονει να ανοίξουμε τα μάτια μας στη θεϊκή ακτινοβολία-όχι να καθόμαστε θλιμένοι στο λυκόφως, αλλά να χαιρετίζουμε την αυγή που έρχεται. Η μετάνοια έχει επίσης εσχατολογικό νόημα, είναι ένα άνοιγμα στα έσχατα, που δεν βρίσκονται απλώς στο μέλλον, αλλά είναι ήδη παρόντα. Μετανοώ σημαίνει πως αναγνωρίζω ότι η βασιλεία των ουρανών είναι "εντός ημών" και ενεργεί ανάμεσά μας , και ότι, εάν καιμόνο δεχθούμε την έλευσή της, τα πάντα θα γίνουν "καινά" για μας.
(Επίσκοπος Κάλλιστος Ware, The Inner Kingdom, 45 π.)
