(Β' Μακ. 6,18- 7,42)
αγίου
Γρηγορίου Θεολόγου
Στον δεύτερο π.Χ.
αιώνα οι ευσεβείς Ιουδαίοι αντιμετώπισαν πρωτοφανή πίεσι από τους κατακτητές
τους Σελευκίδες, διαδόχους του Μ. Αλεξάνδρου, να αρνηθούν την θρησκεία τους και
να προσχωρήσουν στην ειδωλολατρεία. Οι διωγμοί ήταν σκληροί και μάλιστα για
τριάμιση χρόνια επί Αντιόχου Δ' του Επιφανούς, οπότε εκδηλώθηκε
το αποκορύφωμα της αντίθεης μανίας. Δημιουργήθηκαν λαμπροί
μάρτυρες, ολοζώντανες αποδείξεις της δυνάμεως του αληθινού Θεού.
Τα μαρτύρια αυτά που χρονικά τοποθετούνται στις έσχατες ημέρες της Π.
Διαθήκης, προεικονίζουν αντίστοιχους άθλους που θα λάβουν χώρα στις έσχατες
ημέρες της Κ. Διαθήκης, στα τριάμιση χρόνια που θα εκδηλωθή το αντίθεο μένος του
Αντίχριστου.
Μακκαβαίοι ή Ασμοναίοι
λέγονταν οι απόγονοι του ιερέα Ματταθία, πατέρα πέντε γυιών που πολέμησαν
γενναία τους Σελευκίδες. Η ονομασία «Μακκαβαίοι» προήλθε από τον τρίτο γυιό του
Ματταθία, τον Ιούδα που επικλήθηκε Μακκαβαίος, διότι
σφυροκόπησε τους εχθρούς («μακκάμπα=σφυρί).
Εδώ παρουσιάζομε το
μαρτύριο επτά αδελφών με την μητέρα τους και τον πνευματικό τους πατέρα
Ελεάζαρο. Εκ παραδόσεως ξέρουμε ότι το όνομα της μητέρας ήταν
Σολομονή που σημαίνει ειρηνική, και των παιδιών της,
Αβείμ, Αντώνιος, Γουρίας,
Ελεάζαρος, Ευσέβωνας, Αχείμ
και Μάρκελλος. Εμαρτύρησαν στα πρώτα χρόνια της βασιλείας
Αντιόχου Δ' του Επιφανούς, πριν ξεσπάση η μακκαβαϊκή επανάστασις με τον Ιούδα. Η
Εκκλησία από ενωρίς ετίμησε την μνήμη τους. Η εορτή τους άγεται στην
1η Αυγούστου. Τέτοια ημέρα εξεφώνησε και ο άγιος
Γρηγόριος ο Θεολόγος την ομιλία του «Εις
Μακκαβαίους» την οποία παραθέτουμε εδώ σε μετάφρασι. Οι λόγοι του αγίου Γρηγορίου πάντα έχουν
πυκνότητα και βάθος νοημάτων.
Το συγκινητικό μαρτύριο
γίνεται ακόμη πιο συγκινητικό με τον απαράμιλλο κάλαμο του ιερού Πατρός. Ας
σημειωθή ότι σώζονται και τρεις ωραίες ομιλίες για τους Μακκαβαίους του αγίου
Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως φυλάσσεται
άφθαρτο το λείψανο της αγίας Σολομονής.
1. Και οι Μακκαβαίοι; Γι' αυτούς είναι
τούτη η πανήγυρις. Συμβαίνει να μη τους τιμούνε και τόσο διότι δεν
μαρτύρησαν στην χριστιανική περίοδο. Αξίζει όμως όλοι να τους τιμούν, διότι
έδειξαν καρτερία χάριν της πατροπαράδοτης πίστεως. Αυτοί που
αναδείχθηκαν μάρτυρες πριν από τα πάθη του Χριστού, τι θα κατόρθωναν άραγε, αν
διώκονταν μετά τον ερχομό του Χριστού και μιμούνταν το θάνατό του για μας;
Αφού και χωρίς τέτοιο μεγάλο παράδειγμα, φάνηκαν τόσο σπουδαίοι στην
αρετή, πως δεν θα φαίνονταν γενναιότεροι αν αντιμετώπιζαν τους κινδύνους
έχοντας εμπρός τους τέτοιο παράδειγμα;
Υπάρχει επίσης και ένα πράγμα μυστικό και
απόρρητο, που σε μένα φαίνεται πολύ πιστευτό, καθώς και σ' όλους τους φιλόθεους,
ότι δηλαδή κανένας πριν από την παρουσία του Χριστού δεν έφθασε στην τελειότητα,
χωρίς να τον βοηθήση σ' αυτό η πίστις στον Χριστό. Διότι ο
Λόγος ήρθε μεν και μίλησε φανερά αργότερα στον χρόνο που εκείνος
διάλεξε, άλλ' όμως γνωρίσθηκε και προηγουμένως στους καθαρούς στην διάνοια. Αυτό
φαίνεται από πολλούς που προ Χριστού ετιμήθηκαν.
2. Όχι λοιπόν να τους
περιφρονήσουμε διότι εμαρτύρησαν πριν από τον σταυρό, αλλά να τους επαινέσουμε
διότι εμαρτύρησαν κατά το υπόδειγμα του σταυρού και να τους θεωρήσουμε άξιους
εγκωμιαστικών λόγων. Αυτό, όχι για να πάρουν κι άλλη δόξα (ποια; αφού οι
πράξεις τους είναι ένδοξες), αλλά για να δοξασθούν οι εγκωμιάζοντες και να
παρακινηθούν στην αρετή οι ακροατές, καθώς η ανάμνησις θα τους κεντρίζη σε όμοια
αγωνίσματα.
Ποιοί ήταν οι
Μακκαβαίοι και από που κατάγονταν και ποιο ξεκίνημα έκαναν στην
διαπαιδαγώγησι και μόρφωσί τους ώστε να προοδεύσουν τόσο πολύ στην αρετή και
στην δόξα, και να τιμώνται κάθε έτος με πομπές και πανηγύρεις, και να
εναποτίθεται ακόμη μεγαλύτερη δόξα από την εξωτερική μέσα στις ψυχές όλων, αυτά
θα το δείξη στους φιλομαθείς και φιλόπονους το βιβλίο που γράφει γι' αυτούς.
Αυτό το βιβλίο φιλοσοφεί για τον λογισμό που πρέπει να είναι αυτοκράτορας των
παθών και κυρίαρχος της κλίσεως προς τα δύο μέρη, της αρετής δηλαδή και της
κακίας. Παρουσιάζει και πολλά άλλα μαρτύρια, κυρίως όμως τα κατορθώματα
τούτων. Σε μένα είναι αρκετό να πω τα
επόμενα:

Και είναι πάρα πολύ νόμιμο
και δίκαιο το να αποδίδουμε στον (πνευματικό) πατέρα τα κατορθώματα των παιδιών.
Εκεί βλέπουμε τα γενναία
και μεγαλόψυχα παιδιά, τα ευγενικά βλαστάρια της ευγενούς μητέρας, τους
φιλότιμους αγωνιστές της αλήθειας, τους υψηλότερους από όλους εκείνο τον καιρό
του Αντιόχου τους γνήσιους μαθητές του
μωσαϊκού νόμου, τους ακριβείς τηρητές των πατροπαράδοτων εθίμων, τους επτά στον
αριθμό - αριθμό που εγκωμιάζεται από τους Εβραίους και που τιμάται με το
μυστήριο της έβδομης ημέρας της αναπαύσεως. Τα βλέπουμε αυτά τα παιδιά να είναι
μία πνοή, να βλέπουν προς το ίδιο σημείο, να γνωρίζουν ένα δρόμο ζωής που είναι
ο θάνατος για τον Θεό, να είναι αδέλφια όχι λιγώτερο πνευματικά
άπ' ό,τι σωματικά, να ζηλεύη ο ένας τον άλλον για τον θάνατο -
ω θαυμαστό πράγμα! - να αρπάζουν πριν από την ώρα σαν θησαυρούς τα
βασανιστήρια, να εκθέτουν σε κίνδυνο την ζωή τους για χάρι του
«παιδαγωγού» Νόμου, να φοβούνται όχι τόσο τα παρόντα
βασανιστήρια, αλλά να επιζητούν τα επόμενα, έχοντας ένα μόνο φόβο να μη
κουρασθή ο δήμιος καθώς βασανίζει και αποχωρήσουν μερικοί από αυτούς
αστεφάνωτοι, και παρά την θέλησί τους χωρίσουν από τα αδέλφια τους
νικώντας νίκη κακή με το να κινδυνεύσουν να μη μαρτυρήσουν.
4. Βλέπουμε εκεί την
αποφασιστική και γενναία μητέρα που αγαπά τα παιδιά της αλλά και τον Θεό
συγχρόνως, και που σπαράσσονται τα σπλάγχνα της αντίθετα προς την φύσι.
Γιατί δεν λυπόταν τα παιδιά της όταν υπέφεραν, αλλά αγωνιούσε μήπως και
δεν μαρτυρήσουν. Ούτε τόσο λαχταρούσε αυτά που έφυγαν, όσο ευχόταν να
προστεθούν σ' εκείνα και τα υπόλοιπα και γι' αυτό τα λόγια της αναφέρονταν
περισσότερο σ' αυτά, παρά σ' εκείνα που μετέστησαν. (Και πολύ σωστά) διότι σ'
αυτά, ήταν αμφίβολος ο αγώνας, ενώ σ' εκείνα εξασφαλίσθηκε το κατάλυμα. Και
εκείνα ήδη τα παρέθετε στον Θεό, ενώ αυτά φρόντιζε πως να τα δεχθή ο Θεός.

Αυτή τίποτε δεν την έκαμψε
ούτε την εξασθένησε ούτε της λιγόστεψε την τόλμη· ούτε τα προτεινόμενα όργανα
εξαρθρώσεως ούτε οι τροχοί που ξεπρόβαλαν ούτε οι τροχαντήρες,
ούτε οι καταπέλτες ούτε οι αιχμές των σιδερένιων νυχιών ούτε
τα ξίφη που ακονίζονταν ούτε τα καζάνια που έβραζαν ούτε η φωτιά που δυνάμωνε
ούτε ο τύραννος που απειλούσε ούτε ο λαός ούτε οι λογχοφόροι που βιάζονταν ούτε
τα συγγενικά πρόσωπα που αντίκρυζε, ούτε τα μέλη του σώματος που διασπώνταν ούτε
οι σάρκες που ξύνονταν ούτε τα ρυάκια των αιμάτων ούτε η νεότητα που
καταστρεφόταν ούτε τα παρόντα δεινά ούτε τα αναμενόμενα λυπηρά. Δεν την έκαμψε
ακόμη και εκείνο που για άλλους σε παρόμοιες περιπτώσεις είναι ασήκωτο, ο αργός
χρόνος των μαρτυρίων. Γι' αυτήν τούτο ήταν το πιο ανάλαφρο, διότι
απελάμβανε το θέαμα. Συνέβαινε να αργοπορούν κάπως τα μαρτύρια. Αυτό
οφειλόταν όχι μόνο στην ποικιλία των βασανιστηρίων που όλα μαζί τα
καταφρονούσαν, όπως δεν θα καταφρονούσε κάποιος ένα από αυτά, αλλά προσέτι στα
πολύμορφα λόγια του διώκτη, ο οποίος άλλοτε έβριζε, άλλοτε απειλούσε, άλλοτε
εθώπευε. Τι ήθελες και δεν έκανε για να επιτυχή αυτά που έλπιζε.
5. Αλλά και οι
αποκρίσεις βεβαίως των παιδιών προς τον τύραννο διακρίνονται για τόση σοφία και
γενναιότητα, ώστε όλοι οι έπαινοι των άλλων μαζεμένοι να υπολείπωνται αν
συγκριθούν με την δική τους εγκαρτέρησι. Αλλά και η εγκαρτέρησίς τους
υπολείπεται αν συγκριθή με τα συνετά λόγια τους. Και σ' αυτούς μόνο συνέβη να
υποφέρουν τέτοια βασανιστήρια και να αποκρίνωνται με τόση σοφία στις απειλές του
διώκτη και στους φόβους που ξεπρόβαλλαν. Και πουθενά δεν νικήθηκαν τα γενναία
παιδιά και η γενναιότερη μητέρα. Αυτή αφού αναδείχθηκε ανώτερη από όλους και
αφού ανέμειξε το (μητρικό) φίλτρο με την τόλμη, προσέφερε τον εαυτό της
στα παιδιά εντάφιο δώρο ακολουθώντας τα στον θάνατο. Και πως έγινε
αυτό; Προχώρησε θεληματικά στους κινδύνους. Και με
ποια επιτάφια λόγια; Καλά είναι βέβαια και τα λόγια των παιδιών προς τον
τύραννο και καλύτερα από καλά. Και γιατί όχι; Με τα λόγια αυτά αντιμετώπισαν και
επολέμησαν τον τύραννο. Καλύτεροι όμως οι λόγοι της μητέρας που πρώτα ήταν
ενθαρρυντικοί και έπειτα επιτάφιοι.
Ποιοί λοιπόν είναι
οι λόγοι των παιδιών; Γιατί είναι καλό να σας τους θυμίσω για να έχετε
παράδειγμα όχι μόνο μαρτυρίου αλλά και λόγων μαρτύρων σε τούτα τα χρόνια. Του
ενός ήταν διαφορετικοί από του άλλου, ανάλογα πως τον εξώπλισε τον καθένα η
ομιλία του τυράννου ή η σειρά των μαρτυρίων ή η φιλοτιμία της ψυχής. Αν θέλαμε
να παρουσιάσουμε τον τύπο των λόγων τους, θα σημειώναμε τα εξής:

» Είναι γλυκός βέβαια
τούτος ο κόσμος και η πατρική γη και οι φίλοι και οι συγγενείς και οι
συνομίληκοι και ο μεγάλος τούτος και περιβόητος Ναός και οι πατροπαράδοτες
πανηγύρεις και τα μυστήρια και όλα τα υπόλοιπα, στα οποία εμείς διαφέρουμε από
τους άλλους. Πλην όμως αυτά δεν είναι γλυκύτερα από τον Θεό και από τους αγώνες
και κινδύνους για την αρετή. Για μας υπάρχει άλλος κόσμος, πολύ υψηλότερος από
αυτόν που βλέπουμε και μονιμώτερος. Υπάρχει και άλλη πατρίδα η Άνω Ιερουσαλήμ
που κανένας Αντίοχος δεν θα την πολιορκήση ούτε θα περιμένη να την υποτάξη, η
ισχυρή και άπαρτη. Συγγενείς για μας είναι όλοι οι άνθρωποι που έχουν μέσα τους
την θεϊκή πνοή και γεννήθηκαν για την αρετή. Φίλοι μας, οι προφήτες και οι
πατριάρχες, από τους οποίους πήραμε και τον τύπο της θρησκείας κι ευσέβειάς μας.
Συνομίληκοί μας, όσοι κινδυνεύουν συγχρόνως σήμερα μαζί μας και δείχνουν
εγκαρτέρησι. Και από τον Ναό αυτό υπάρχει άλλος πιο μεγαλοπρεπής, ο ουρανός.
Και πανηγύρεις έχουμε τις αγγελικές χοροστασίες. Και μυστήριο ένα μεγάλο και
μέγιστο και άγνωστο στους πολλούς έχουμε τον Θεό, προς τον οποίο αναφέρονται και
τα εδώ μυστήρια.
6. »Σταμάτα λοιπόν να
μας υπόσχεσαι τα μικρά και μηδαμινά. Γιατί δεν θα τιμηθούμε με τα άτιμα ούτε θα
κερδίσουμε τα επιζήμια. Δεν θα κάνουμε τόσο άθλιο εμπόριο. Σταμάτα να μας
απειλής γιατί θα απειλήσουμε κι εμείς με την σειρά μας, ότι θα αποδείξουμε την
αδυναμία σου και επί πλέον θα σου προβάλουμε κι εμείς βασανιστήρια. Έχουμε κι
εμείς κάποια (άλλου είδους) φωτιά με την οποία τιμωρούμε τους διώκτες. Έχεις
την εντύπωσι ότι πολεμάς με έθνη και πόλεις και πολύ πολύ άνανδρους βασιλείς,
που άλλοι θα νικήσουν, άλλοι ίσως θα νικηθούν, αφού άλλωστε δεν αγωνίζονται και
για τόσο σπουδαία πράγματα.

»Να πούμε και κάτι
γνωστό σε σένα. Είμαστε μαθητές και μύστες του Ελεαζάρου, του οποίου γνώρισες
την ανδρεία. Αγωνίσθηκε πρώτα ο (πνευματικός) πατέρας. Θα αγωνισθούν κατόπιν τα
(πνευματικά) παιδιά του. Έφυγε από την ζωή ο Ιερεύς. Θα φύγουν κατόπιν και τα
θύματα. Με πολλά μας φοβίζεις, αλλά είμαστε έτοιμοι για περισσότερα. Και τι θα
μας κάνης, ω υπερήφανε, με τις απειλές σου; Και τι θα πάθουμε; Δεν υπάρχει
τίποτε ισχυρότερο από αυτούς που είναι έτοιμοι να υποστούν τα πάντα.
»Ω δήμιοι, γιατί
καθυστερείτε; Γιατί αναβάλλετε; Γιατί τόσο αργείτε να πάρετε την καλή διαταγή;
Που είναι τα ξίφη; Που είναι τα δεσμά; τα ζητώ γρήγορα. Ας αναφθή περισσότερο η
φωτιά, ας γίνουν πιο επιθετικά τα θηρία, πιο περιποιημένα τα στρεβλωτήρια. Ας είναι όλα
βασιλικά και περισσότερο πολυτελή. «Εγώ είμαι πρωτότοκος. Θυσίασέ με
πρώτο». «Εγώ είμαι τελευταίος. Ας αλλάξη η σειρά». «Ας
μπη και κάποιος από τους μεσαίους πρώτος για να τιμηθούμε εξ ίσου όλοι».
Αλλά διστάζεις; Μήπως και περιμένεις να αλλάξουμε γνώμη; Σου
επαναλαμβάνουμε και πολλές φορές θα σου επαναλάβουμε τον ίδιο λόγο:
«Δεν πρόκειται να φάμε τα απαγορευμένα από τον Νόμο μας
φαγητά. Δεν θα υποχωρήσουμε». Πιο γρήγορα
θα σεβασθής εσύ τα δικά μας, παρά θα υποταχθούμε εμείς στα δικά σας. Με λίγα
λόγια: «Ή να επινόησης καινούργια βασανιστήρια ή να ξέρης ότι τα
περιφρονούμε τα τωρινά».
7. Και αυτά μεν τα έλεγαν
στον τύραννο. Όσα δε έλεγαν μεταξύ τους σαν προτροπές, και όσα παρατηρούσες σ'
αυτούς, αποτελούν για τους φιλόθεους ό,τι πιο ωραίο και ιερό και από κάθε θέαμα
ή άκουσμα γλυκύτερο. Εγώ τουλάχιστον γεμίζω από αγαλλίασι καθώς τα ενθυμούμαι.
Βρίσκομαι νοερώς μαζί τους στο μαρτύριο τους και νοιώθω χαρά και υπερηφάνεια με
αυτή την διήγησι. Πλησίαζε και αγκάλιαζε ο ένας τον άλλο. Γινόταν
πανήγυρις σαν να είχαν τελεσθή αθλητικά κατορθώματα. Εφώναζαν:

8. Αυτά είπαν και έπραξαν
οι αδελφοί και διήγειρε ο ένας τον ζήλο του άλλου με λόγια όμοια με δόντια
χοίρων. Και περίμεναν (τα μαρτύρια) με
την σειρά της ηλικίας και με ίση προθυμία. Αυτό που ελάμβανε χώρα αποτελούσε
για τους ομοεθνείς τους αιτία υπερβολικής χαράς και θαυμασμού, ενώ για τους
διώκτες αιτία φόβου και καταπλήξεως. Αυτοί που εξεστράτευσαν εναντίον
κάθε έθνους, νικήθηκαν τόσο πολύ από την ομοψυχία επτά αδελφών που αγωνίζονταν
για την πίστι τους, ώστε να μη τρέφουν πια καλές ελπίδες για τους
άλλους (Ιουδαίους).

Φώναζε δυνατά σε όλους:
- Μπράβο,
παιδιά μου! Μπράβο, γενναίοι μου! Μπράβο εσείς που, με σώμα, μοιάζετε σχεδόν με
ασώματους! Μπράβο υπερασπιστές του Νόμου και των γηρατειών μου και της πόλεως
που σάς ανέθρεψε και σάς ωδήγησε σε τόση αρετή! Λίγο ακόμη και νικήσαμε.
Κουράσθηκαν οι βασανιστές· το μόνο που με φοβίζει. Λίγο ακόμη και εγώ θα είμαι
καλότυχη ανάμεσα στις μητέρες κι εσείς καλότυχα ανάμεσα στους νέους. Αλλά
αγαπάτε με πόθο την μητέρα; Δεν πρόκειται να χωρισθώ. Σάς το υπόσχομαι. Δεν
αποστρέφομαι καθόλου τα παιδιά μου.
9. Όταν τους είδε όλους
τελειωμένους με το μαρτύριο και ένοιωθε ασφάλεια με την συμπλήρωσι του αριθμού
των μαρτύρων, ανύψωσε πολύ χαρούμενη το κεφάλι της, σαν κάποιος Ολυμπιονίκης και
με ανεβασμένο το φρόνημα και τεντωμένα τα χέρια ανεβόησε δυνατά και επίσημα;

»Για μένα, ω φίλτατα
παιδιά μου, δεν πεθάνατε, αλλά γίνατε ώριμοι καρποί. Δεν χαθήκατε, αλλά
αλλάξατε τόπο. Δεν υποστήκατε ξέσχισμα, αλλά σύμπτηξι. Δεν σάς άρπαξε άγριο
θηρίο, δεν σάς καταπόντισε το κύμα, δεν σάς αφάνισε ληστής, δεν σάς διέλυσε
αρρώστεια, δεν σάς κατέστρεψε πόλεμος ή κάτι άλλο μικρό ή μεγάλο από τα
ανθρώπινα. Αν κάτι τέτοιο σάς συνέβαινε, θα θρηνούσα και μάλιστα υπερβολικά.
Τότε θα φαινόμουνα φιλότεκνη από τα δάκρυα, όπως τώρα από το ότι δεν δακρύζω. Κι
αυτά τότε τα δάκρυα θα ήταν ασήμαντα. Τότε πραγματικά θα θρηνούσα, όταν με κακό
τρόπο θα είχατε σώσει την ζωή σας, όταν θα είχατε νικηθή στα βασανιστήρια, όταν
κάποιον από σάς θα τον είχαν νικήσει όπως τώρα νικήθηκαν οι διώκτες.
»Αλλά τώρα όλα είναι
έπαινος, χαρά, δόξα, χοροί, ευθυμίες σ' όσους υπολείφθηκαν. Εγώ βέβαια
προστίθεμαι στην θυσία σας. Θα καταταγώ μαζί με τον Φινεές (Ο ζηλωτής
Ιερεύς Φινεές στα χρόνια του Μωυσή αντέδρασε στην ηθική πτώσι των Ισραηλιτών που
παρεσύρθησαν από τις Μαδιανίτισσες. Χρησιμοποίησε το δόρυ του για να τιμωρήση
προκλητική ανήθικη πράξι. Ο ζήλος του έγινε δεκτός από τον Θεό και σταμάτησε το
θανατικό που είχε ξεσπάσει από θεϊκή οργή στο Ισραηλιτικό στρατόπεδο. Πρβλ.
Αριθμ. 25, 114). Θα δοξασθώ μαζί με την Άννα(Η δικαία Άννα
είναι η μητέρα μεγάλου άγιου της Π. Διαθήκης. Αφού με προσευχή λύθηκε η
στειρότητά της και απέκτησε τον Σαμουήλ, τον αφιέρωσε τριετή στον Θεό. Πρβλ. Α'
Βασιλ. 1, 128). (Υπερτερώ από αυτούς) γιατί ο μεν (Φινεές) είναι ένας,
ενώ εσείς τόσοι πολλοί ζηλωταί που εφονεύσατε με (πνευματικό) δόρυ όχι
σωματική, αλλά ψυχική πορνεία. Και η μεν (Άννα) προσέφερε στον Θεό ένα παιδί
θεόσδοτο και σε βρεφική ηλικία, ενώ εγώ επτά άνδρες και μάλιστα με την θέλησί
τους. Ας μου συμπλήρωση και ο Ιερεμίας τον επιτάφιο λόγο μου, όχι όμως
θρηνώντας, αλλά εγκωμιάζοντας όσιο θάνατο: «Ελάμψατε περισσότερο από το χιόνι,
στερεοποιηθήκατε περισσότερο από το γάλα που γίνεται τυρί, έλαμψε περισσότερο
από ζαφείρι η ομάδα σας» (Θρην. 4,7) που για τον Θεό
γεννήθηκε και στον Θεό προσφέρθηκε.

»Χαίρετε,
μητέρες! Χαίρετε παιδιά! Έτσι να ανατρέφετε τα παιδιά που γεννήσατε. Έτσι να τα
ανατρέφετε. Καλό παράδειγμα σάς δώσαμε. Να άγωνίζεσθε».
10. Αυτά έλεγε και
προσέθετε τον εαυτό της στα παιδιά της. Με ποιο τρόπο; Καταδικάσθηκε στην φωτιά.
Και ώρμησε σ' αυτήν σαν σε νυφικό θάλαμο, χωρίς να περιμένη τους δημίους που θα
την ωδηγούσαν, για να μην εγγίση αμαρτωλό σώμα το αγνό και γενναίο σώμα
της.
Έτσι (με το
μαρτύριο) ο Ελεάζαρος απόλαυσε την Ιερωσύνη. Αυτός που εμυήθηκε τα
επουράνια μυστήρια και εμύησε άλλους σ' αυτά. Αυτός που δεν άγιασε τον
Ισραηλιτικό λαό με εξωτερικούς ραντισμούς, αλλά με το δικό του αίμα. Αυτός που
ετέλεσε σαν τελευταίο μυστήριο τον θάνατο του.
Έτσι (με το
μαρτύριο) τα παιδιά απόλαυσαν τα νειάτα τους, μη υποκύπτοντας στις
ηδονές, αλλά κυριαρχώντας στα πάθη και εξαγνίζοντας το σώμα τους και
πηγαίνοντας στην χώρα της απαθείας.

11. Τούτο το κατόρθωμα
είναι θυσία πιο ασφαλισμένη και πιο μεγαλοπρεττής από εκείνη του
Ιεφθάε γιατί δεν ανάγκαζε σ' αυτό,
όπως εκεί η θερμότητα της υποσχέσεως που δόθηκε (από τον Ιεφθάε) και ο πόθος
μιας νίκης που δεν την έλπιζαν. Εδώ αντίθετα η ιερουργία έγινε με την θέλησι των
ίδιων των παιδιών και με μόνο μισθό τις (μετά θάνατον) ελπίδες.
Τούτο το κατόρθωμα δεν
είναι ολιγώτερο ένδοξο από εκείνο του Δανιήλ που ρίχθηκε τροφή
στα λιοντάρια και με την έκτασι των χεριών (σε προσευχή) ενίκησε τα θηρία. Τούτο
το κατόρθωμα δεν έρχεται δεύτερο σε σύγκρισι με εκείνο των (τριών)
νέων στην Ασσυρία, που άγγελος τους δρόσισε στην φωτιά, αφού
δεν κατεπάτησαν τον Νόμο των Πατέρων τους ούτε δέχθηκαν τροφή βέβηλη και
μολυσμένη.

Την εγκαρτέρησι τούτων την
εθαύμασε όλη η Ιουδαία και σαν να είχε αυτή στεφανωθή αγαλλόταν και σηκωνόταν
όρθια από χαρά. Διότι ήταν αυτός αγώνας και μάλιστα ο μέγιστος που μέχρι τότε
βρήκε την πόλι. Θα κρινόταν εκείνη την ημέρα εάν θα κατεπατείτο ο Νόμος ή εάν θα
δοξαζόταν. Για όλο το Εβραϊκό έθνος η υπόθεσις αυτού του αγωνίσματος βρισκόταν
στην κόψη του ξυραφιού.
Και ο Αντίοχος εθαύμασε,
και μετέβαλε έτσι σε θαυμασμό την απειλή. Ξέρουν και οι εχθροί να θαυμάζουν την
ανδρεία των ανδρών, όταν μετά την λήξι του θυμού κρίνεται μόνη της η (γενναία)
πράξις. Έφυγε λοιπόν άπρακτος, αφού εξετίμησε την στάσι του πατέρα του
Σελεύκου που ετίμησε το (Ιουδαϊκό) έθνος
και έδειξε μεγαλοψυχία προς τον Ναό και αφού αντίθετα τον Σίμωνα που τον παρεκίνησε σε αντίθετη ενέργεια τον κατηγόρησε πολύ σαν αίτιο
της απανθρωπιάς (που έδειξε) και του εξευτελισμού (που υπέστη).
12. Αυτούς ας
μιμηθούμε και οι Ιερείς και οι μητέρες και τα παιδιά. Οι Ιερείς (ας το
κάνουν αυτό) προς τιμήν του Ελεαζάρου του πνευματικού πατέρα, ο οποίος με λόγια
και έργα έδειξε το άριστο. Οι μητέρες, προς τιμήν της γενναίας μητέρας,
αγαπώντας αληθινά τα παιδιά τους και προσφέροντάς τα στον Χριστό, ώστε να
αγιασθή και ο γάμος από μία τέτοια θυσία. Και τα παιδιά, δείχνοντας ευλάβεια
προς τα ιερά αυτά παιδιά, μη δαπανώντας τα νειάτα τους στα αισχρά πάθη, αλλά
στην πάλη εναντίον των παθών, και αντιμετωπίζοντας ανδρικά τον καθημερινό
Αντίοχο που πολεμά με όλα τα μέλη του σώματος και καταδιώκει με ποικίλους
τρόπους.

Έτσι λοιπόν και με την
Παλαιά Διαθήκη και με την Νέα θα ευδοκίση σε μας ο Θεός, που δοξάζεται στον Υιό
και στο Άγιο Πνεύμα, που γνωρίζει τους δικούς του και γνωρίζεται από τους δικούς
του, που ομολογείται και ομολογεί (Ματθ. 10,32), που δοξάζεται και
δοξάζει, δια του Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα εις τους αιώνας των αιώνων.
Αμήν.
από το βιβλίο ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ
ΓΡΑΦΗ
+
αρχιμ. ΔΑΝΙΗΛ ΓΟΥΒΑΛΗ
ΠΗΓΗ: http://www.egolpion.com/