Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΥ

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΥ
(ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΝΗΤΕΣ ΤΗΣ)

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
ΩΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΘΕΟ
ΚΑΙ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΦΗΤΕΙΩΝ

Σὰν μυτερή λόγχη καρφώθηκε στὴν καρδιά τοῦ Ἄδη ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ἀλλά ἐνῶ ὁ στρατιώτης κάτω ἀπὸ τὸ Σταυρό «ἔνυξεν» τὴν πλευρά τοῦ Χριστοῦ, τὸ θανατηφόρο χτύπημα δόθηκε, ἀόρατα καὶ ἀθέατα γιὰ τοὺς πολλούς, ὄχι στὸν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ - πὼς ἄλλωστε νὰ πεθάνει ὁ ἀρχηγός τῆς Ζωῆς; - ἀλλά στὸν ἴδιο τὸ σατανᾶ καὶ τὸ βασίλειό του, ὁ ὁποῖος ἔκτοτε αἱμορραγεῖ καὶ μάλιστα θανάσιμα. Σὰν ἀναμφισβήτητο ἱστορικά γεγονός ὑψίστης σημασίας, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἀποτέλεσε τὴν ἀρχή τῆς ἀναπλάσεως καὶ τῆς ζωῆς, γιὰ κάθε χωματένιο καὶ θαμμένο στὴν ἁμαρτία ἄνθρωπο, ἐὰν φυσικά αὐτός τὸ ἐπιθυμεῖ.
Ἡ σταυρική θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στὸ Γολγοθᾶ ὑπῆρξε ἡ μεγαλύτερη ἐξιλαστήρια θυσία ὅλων τῶν αἰώνων καὶ γιὰ ὅλο τὸ Σύμπαν, γιὰ τὸν ὁρατό μὰ καὶ τὸν ἀόρατο κόσμο. Γιατί, μὲ τὸ Πάθος καὶ τὴν Ἀνάστασή Του, ἔνωσε ὁ Κύριος Ἰησοῦς γῆ καὶ οὐρανό καὶ συμφιλίωσε τὸν Θεὸ μὲ τὸν ἄνθρωπο. Μὲ τὴν ἀνάστασή Του ὁ μοναδικός θεάνθρωπος τῆς ἰστορίας, ἔσχισε τὸ χειρόγραφο τῆς ἔχθρας πὰνω στὸ σταυρό, ἀνακεφαλαίωσε τὰ πάντα στὸν ἐαυτό Του καὶ ἀνέστησε τὸν πεπτωκότα ἄνθρωπο, ποὺ βρισκόταν ὑπόδικος καὶ δέσμιος στὰ χέρια τοῦ «ἀντίδικου» διαβόλου, ἤδη ἀπὸ τὴν στιγμή τοῦ προπατορικοῦ ἀμαρτήματος. Καὶ θυμίζει συμβολικά ἡ θυσία Του, τὸ τρύπημα τοῦ στήθους τῆς πελεκάνας μάνας μὲ τὸ ράμφος της, γιὰ νὰ θρέψει τὰ παιδιά της, ὅταν κινδυνεύουν νὰ πεθάνουν ἀπὸ πεῖνα. Θανατώθηκε ἑκούσια Ἐκεῖνος, ὁ ἀναμάρτητος, γιὰ νὰ ζωοποιηθοῦμε ἐμεῖς, οἱ ἁμαρτωλοί. Ὁ ἀπ. Παῦλος γράφει: «ὁ Χριστός μᾶς ἐξαγόρασε ἀπὸ τὴν κατάρα τοῦ νόμου, μὲ τὸ νὰ γίνει ὁ ἴδιος γιὰ χάρη μας κατάρα» (Γαλ. 3,13). Ἀπὸ τὴν ἀνοιγμένη πλευρά Του προῆλθε ἡ νὲα Εὔα, ἡ Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι μὶα ἀστείρευτη πηγή ζωῆς. Τώρα πιὰ ὁ καθένας ἔχει τὴ δυνατότητα «νὰ μὴ χαθεῖ, ἀλλά νὰ ἔχει ζωή αἰώνια» (Ιω. 3,16).
Μὲ τὸ Πάθος καὶ τὴν Ἀνάσταση τοὺ Κυρίου ἐκπληρώθηκαν καὶ ὁλοκληρώθηκαν κατὰ γράμμα ὅλες οἱ προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ποὺ ἀφοροῦσαν στὸ πρόσωπό Του, γεγονός ποὺ ἕναν ἀντικειμενικό ἐρευνητή τὸν καθιστᾶ ἀπὸ ἄθεο, πιστὸ χριστιανό, ἤ ἀπὸ ἀπλά πιστό, συνειδητότερο καὶ πιὸ ὑπεύθυνο. Νὰ μερικές ὰπὸ τὶς σπουδαιότερες αὐτὲς μαρτυρίες τῆς θεότητας τοῦ Χριστοῦ: «Τρύπησαν τὰ χέρια μου καὶ τὰ πόδια μου», ἀναφωνεῖ ὁ βασιλιάς Δαυΐδ (Ψλμ. 21). Ποτὲ ὅμως ὁ Δαυΐδ δὲν σταυρώθηκε, οὔτε ὑπῆρχε στὴν ἐποχή του ἡ ποινή της σταυρώσεως. Ἐμφανέστατα προφητεύει τὴν Σταύρωση τοῦ Ἰησοῦ. «Δὲν θὰ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχή μου στὸν ἅδη, οὔτε θὰ ἐπιτρέψεις νὰ γνωρίσει ὁ ἅγιός σου ‘διαφθορά’ (σωματική ἀποσύνθεση)» (Ψλμ. 15). Ὁ «προφητάναξ» ἀσφαλῶς ἐγνώριζε ὅτι τὸ σῶμα του μετὰ τὸ θάνατό του θὰ ἀκολουθοῦσε τοὺς νόμους τῆς φθορᾶς τῆς φύσεως. Δὲν μιλᾶ λοιπόν γιὰ τὸ δικὸ του θάνατο, ἀλλά γιὰ τὸν τριήμερο θάνατο τοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὸν ὁποῖον ὁ «ἀναλλοίωτος βασιλεύς» δὲν ἐγνώρισε σωματική ἀποσύνθεση, ἀφοῦ εἶναι τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδας ἐνσαρκωμένο καὶ Θεὸς ὁ ἴδιος.
Ξεκάθαρα ἀκόμη ἡ Ἁγία Γραφή ἀποκαλύπτεται ἀπὸ τὸν ποιητή, προφήτη καὶ βασιλέα Δαυΐδ στὸν Ψαλμ. 109, ποὺ θεωρεῖται γι΄αὐτό χριστολογικός, ὅταν λέγει: «Εἶπε ὁ Κύριος στὸν Κύριό μου: Κάθησε στὰ δεξιά μου μέχρις ὅτου κάνω τοὺς ἐχθρούς σου χαλάκι γιὰ τὰ πόδια σου». Ἀπὸ τὸ χωρίο αὐτό φαίνεται ὅτι ὁ Θεός-Πατέρας ἀπευθύνεται στὸν Θεό-Ὑιό του (καὶ οἱ δύο ἀποκαλοῦνται ἄλλωστε ἀπὸ τὸν Δαυΐδ μὲ τὸ ὄνομα «Γιαχβέ»), ὅτι ὁ δεύτερος Κύριος (ὁ Χριστός) ἤδη κάθεται στὰ δεξιά τῆς Θεότητας μετὰ τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν ἀνάληψή Του καὶ ὅτι ὁ Χριστός ἔχει ἐχθρούς, οἱ ὁποῖοι θὰ τὸν σταυρώσουν, θὰ τὸν θανατώσουν καὶ θὰ τὸν ἐμπαίξουν (διαχρονικῶς μὲ τὴν ἀθεΐα, τὶς αἰρέσεις καὶ τὴν ἀνηθικότητα) ἀλλά στὸ τέλος ὅμως (στὴ Δευτέρα Παρουσία Του) θὰ ὑποταχθοῦν στὸ θέλημά Του (θὰ γίνουν «ὑποπόδιον τῶν ποδῶν Του»).
Ὁ προφήτης Ἡσαΐας ὁλοκάθαρα ἀναφωνεῖ: «Αὐτὸς φέρει πάνω του τὶς ἀμαρτίες μας καὶ γιὰ μας ὑποφέρει» (κεφ. 53), ἔχοντας ἐνώπιόν του τοὺς λόγους τῶν παθῶν τοῦ Μεσσία. Μία ἄλλη μαρτυρία τοῦ προφήτη Ζαχαρία ἀφορᾶ στὸ σταυρικό θάνατο τοῦ ἐκλεκτοῦ: «Θὰ ἀτενίσουν ἐμένα τὸν ὁποῖον ἐλόγχισαν» Καὶ τέλος: «κόκκαλό του δὲν θὰ συντρίψετε» (Ἔξοδος 12,10 - Ἀριθμοί 9,12). Πράγματι ἐνῶ οἱ στρατιῶτες ἐσπασαν τὰ μηριαία ὀστὰ τῶν δὺο ἄλλων κακούργων γιὰ νὰ ἐπιφέρουν γρηγορότερο θάνατο, τὸν Ἰησοῦ δὲν τὸν ἄγγιξαν, γιατί εἶχε ἤδη ἐκπνεύσει. Ἀλλά καὶ ἡ προφητεία τοῦ τραγικοῦ ποιητή Αἰσχύλου πραγματοποιήθηκε στὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου, ποὺ ἀναφέρεται στὸν «Προμηθέα Δεσμώτη» μὲ τὰ λόγια τοῦ Ἑρμῆ, πρὸς τὸν δεμένο στὸν Καύκασο Προμηθέα: «Δὲν θὰ πάρουν τέλος τὰ βάσανά σου, μέχρις ὅτου κατέβει ἕνας θεὸς στὰ βάθη τοῦ ἅδη γιὰ νὰ πάρει πάνω του τὰ πάθη σου».
Κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ θανάτου Του (Παρασκευή 3μ.μ. – Κυριακή πρωὶ) ὁ σωτήρας τῶν ὅλων (ἡ θεότητα μαζί μὲ τὴν ψυχή του) κήρυξε στὰ «ἐν τῇ φυλακῇ πνεύματα» τοῦ ἄδη τὸ εὐαγγέλιο τῆς λύτρωσης. Αὐτὸν δηλαδή τὸν Ἰδιον. Καὶ ἔσωσε πολλούς (Α΄ Πέτρου 3, 18-20), ἐνῶ τὰ εὐσεβῆ μέλη τοῦ Μ. Συνεδρίου, Ἰωσήφ καὶ Νικόδημος, ἀποκαθήλωναν καὶ ἔθεταν τὸ «ἄπνουν» ἔνδοξο σῶμα σὲ ἀμεταχείριστο καὶ καινούριο μνῆμα. Δεκαέξι ἔνοπλοι στρατιῶτες στὴ συνέχεια ἐπιτηροῦσαν τὴ σφραγισμένη εἴσοδο.
Γιὰ τὸν φιλόσοφο Ρενάν, πολύ ὀρθά «ὁ Χριστιανισμός στηρίζεται πάνω στὸν ἄδειο τάφο τοῦ Ἰησοῦ». Γιατί «ἄν ὁ Χριστός δὲν ἀναστήθηκε ἀπὸ τοὺς νεκρούς», ἐπισημαίνει ὁ ἀπ. Παῦλος, «εἶναι μάταιη ἡ πίστη μας καὶ κενὸ τὸ κήρυγμά μας». Μὰ ὁ Χριστός άληθινά «σηκώθηκε ἀπὸ τοὺς νεκροὺς», συνεχίζει, καὶ ἀποτελεῖ ἡ ἀνάστασή Του τὴν «ἀρχή τῆς ἀνάστασης ὅλων τῶν κεκοιμημένων» (Α΄ Κορινθίους 15,20). Ἡ ἀνάστασή Του ἔγινε ἡ «ἐγγύηση καὶ ἡ ἀφετηρία τῆς ἀνάστασης ὅλων. «Μέσα στὸν Χριστό καὶ διὰ τοῦ Χριστοῦ ὅλοι θὰ ζωοποιηθοῦν» (Α΄ Κορινθίους 15, 20-21), ἀφοῦ ἐκεῖνος εἶναι «ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή» καὶ ὅποιος πιστεύει σ΄ Αὐτόν «κι ἄν ἀκόμη πεθάνει, θὰ ζήσει» (Ἰω. 11,25).
Πολλοί καὶ ἰδιαίτερα στοὺς αἰῶνες τοῦ Διαφωτισμοῦ (17ος, 18ος, 19ος αἰ.) ἀμφισβήτησαν τὴν πραγματικότητα τῆς «ἐκ νεκρῶν ἔγερσης» τοῦ θεανθρώπου καὶ οἱ κατηγορίες συνοψίζονται σὲ τρεῖς κυρίως:

1. Ὁ Ἰησοῦς δὲν πέθανε, ἰσχυρίζονται, ἀλλά λιποθύμησε πάνω στὸν Σταυρὸ. Ἀργότερα μέσα στὸν τάφο συνῆλθε, βγῆκε καὶ παρουσιάσθηκε στοὺς μαθητές του ὡς ἀνάστημένος.
2. Οἱ μαθητές του δῆθεν ἔκλεψαν τὸ πτῶμα του, τὸ ἔκρυψαν καὶ παρουσίασαν τὴν ὑπόθεση ὅτι ὁ δάσκαλός τους ἀναστήθηκε.
3. Οἱ μυροφόρες καὶ οἱ μαθητές του «φαντάστηκαν» ἀνάστημένο τὸν Ἰησοῦ, γιατί τὸν ἀγαποῦσαν πολὺ καὶ τὸν εἶχαν πιστέψει ὅσο ζοῦσε.

Η ΔΗΘΕΝ ΛΙΠΟΘΥΜΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΑΝΩ ΣΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ

Ὅσον ἀφορᾶ στὴν πρώτη ἀντιχριστιανική ἐπίθεση, ἔχουμε νὰ παρατηρήσουμε τὰ ἑξῆς:
 Ὁ Χριστός δέχθηκε ἰσχυρό λόγχισμα πάνω στὸν Σταυρό, ἀπ΄ τὴν πληγή τοῦ ὁποίου ἔτρεξε «ὕδωρ καὶ αἷμα». Ἀπόδειξη ὅτι εἶχε πεθάνει, ἀφοῦ ἐξηγεῖται θαυμάσια σήμερα ἀπὸ τὴν ἰατρική ἐπιστήμη, ὅτι μόνο σὲ ἕνα νεκρό σῶμα, μὲ τὸ πλῆγμα ποὺ δέχθηκε, θὰ μποροῦσε νὰ ἐμφανισθεῖ αἷμα καὶ νερό ἀπὸ τὴν ἀνοικτή πληγή.
 Ὁ ἴδιος πρὸ τοῦ θανάτου του «κρᾶξας φωνή μεγάλη» (Ματθ. 27,50) ἀνεφώνησε «τετέλεσται», ποὺ σημαίνει ὅτι τὴν ὥρα ἐκείνη «κλίνας τὴν κεφαλήν παρέδωκε τὸ πνεῦμα» (Ἰω. 19,30).
 Οἱ Ρωμαῖοι στρατιῶτες ἧσαν οἱ πλέον ἔμπειροι στὸν σταυρικό θάνατο, λόγω τῶν, ἀπείρου πλήθους, σταυρωμένων ποὺ εἶχαν περάσει ἀπὸ τὰ χέρια τους καὶ ὥς ἐκ τούτου δὲν θὰ ξέφευγε ἀπ΄αὐτοὺς κανείς ζωντανός. Ἄλλωστε πιστοποίησαν διὰ τοῦ Κεντηρίωνος στὸν Πιλᾶτο ὅτι εἶχε πεθάνει ὁ Ἰησοῦς. Ἐκεῖνος τότε «ἐθαύμασε ποὺ εἶχε ἦδη πεθάνει καὶ παρέδωσε τὸ σῶμα γιὰ νὰ ταφεῖ».
 Ποτέ καὶ γιὰ κανένα σταυρωμένο δὲν ἀναφέρεται στὴν ἰστορία πὼς ἐπέζησε κατόπιν ἀπὸ τὸ μαρτύριο. Ὁ θάνατος ἐπερχόταν μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἤ τὸ ἀργότερο ἕξη ὧρες, ἐξαιτίας τοῦ πόνου καὶ τῆς άκατάσχετης αἱμορραγίας ἀπὸ τὰ σιδερένια καρφιά καὶ τὶς πληγές, ἀπὸ τὴν ἀσφυξία ποὺ προξενοῦσε τὸ σχῆμα τοῦ σώματος πάνω στὸ σταυρό, τὴν ἔλλειψη ὀξυγόνου στὸν ἐγκέφαλο καὶ τὴ διακοπή τῆς καρδιακῆς λειτουργίας.
 Οἱ ἴδιοι οἱ Ἰουδαῖοι εἶχαν παραδεχτεῖ τὸ θάνατο τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἐγνωστοποίησαν στὸν Πιλᾶτο, ζητῶντας νὰ φυλάξουν στρατιῶτες τὸ μνῆμα, μήπως κλέψουν οἱ μαθητές του τὸ σῶμα του καὶ διαδώσουν ὅτι ἀναστήθηκε, ὅπως τὸ εἶχε ἀναγγείλει ὁ ἴδιος, ἐνῶ ἀκόμη ζοῦσε.
 Καὶ ἄν ἀκόμη, ὑποθετικά μιλῶντας, εἶχε λιποθυμήσει ὁ Ἰησοῦς πάνω στὸν Σταυρό, θὰ πέθαινε σίγουρα ἀπὸ ἀσφυξία μέσα στὸν τάφο, φασκιωμένος καὶ περιτυλιγμένος μὲ σάβανα καὶ στὸ στόμα καὶ στὴ μύτη, χωρίς νὰ μπορεῖ νὰ άναπνεύσει ἀπὸ τὰ πολλά ἀρώματα, τὴν ἔλλειψη ὀξυγόνου καὶ ἀπὸ τὴν μεγάλη ταλαιπωρία, τὶς λιποθυμικές τάσεις καὶ τὶς πληγές ποὺ ὑπέστη. Ἀκόμη ἡ δροσερότητα τοῦ βράχου τοῦ τάφου, ποὺ θὰ ἔριχνε πολὺ περισσότερο τὴν έλάχιστη θερμοκρασία τοῦ σώματος, θὰ ἐπέφερε ἀσφαλῶς τὸν θάνατο. Ὅλα αὐτά ἀπομακρύνουν κάθε ὑποψία περὶ σοβαρότητας τοῦ ἐπιχειρήματος.
 Πὼς θὰ μποροῦσε νὰ ξετυλιχθεῖ ἄλλωστε μόνος, ἐνῶ βρισκόταν σὲ ἡμιθανῆ κατάσταση και δεμένος χειροπόδαρα, νὰ μετακινήσει ἀκόμα τὸν τεράστιο ὀγκόλιθο ποὺ ἔκλεινε τὴν ὀπή τοῦ μνήματος γιὰ νὰ βγεῖ ἔξω;

Η ΔΗΘΕΝ ΚΛΟΠΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ
Ή ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑΙΟΥΣ

Ὅσον ἀφορᾶ τὴν δεύτερη κατηγορία τῆς κλοπῆς τοῦ σώματος, ἀπαντᾶμε:
 Τὸν τάφο φύλαγαν 16 ἔνοπλοι Ρωμαῖοι στρατιῶτες, γνωστοί γιὰ τὴν αὐστηρή πρὸς τὸ καθῆκον ὑπηρεσία τους. Γνώριζαν πόσο σκληρά θὰ τιμωρούνταν σὲ περίπτωση ποὺ δὲν θὰ ἔκαναν καλά τὴν δουλειά τους.
 Δὲν συνέφερε τοὺς Ἰουδαίους νὰ κλαπεῖ τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ, γιατί ἤθελαν νὰ σβηστεῖ ἡ μνήμη του ἀπὸ προσώπου γῆς καὶ ὄχι νὰ φανερωθεῖ στὴ συνέχεια ἄλλη φήμη, αὐτή τῆς ἀνάστασής του. Ἐξάλλου οἱ ἴδιοι παρεκάλεσαν γιὰ τὴν φύλαξη τοῦ τάφου. Ἄν εἶχαν ἀκόμη τὸ σῶμα ἐκεῖνοι, θὰ τὸ παρουσίαζαν στὸν κόσμο γιὰ νὰ καταρρίψουν τὴν ὑπόθεση περὶ ἀναστάσεως, ποὺ κήρυτταν οἱ μαθητές του. Πάντως, οἱ Ἰουδαῖοι πίστεψαν ἔμμεσα καὶ ἐκεῖνοι στὴν Ἀνάστασή, ἐφόσον δωροδόκησαν τοὺς φρουρούς γιὰ νὰ διαδώσουν πὼς τὸν ἐκλεψαν οἱ μαθητές. Στὴν πράξη, δηλαδή, ὁμολόγησαν ὅτι τὸ σῶμα δὲν βρέθηκε ἐκεῖ.
 Οἱ μαθητές δὲν θὰ διακινδύνευαν οὔτε κατὰ διάνοιαν μὶα κλοπή τοῦ σώματος τοῦ διδασκάλου τους, διότι πρῶτα–πρῶτα φοβόντουσαν πάρα πολὺ γιὰ τὴ ζωὴ τους, ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὸ γεγονός, ὅτι ὅλοι τους ἀρνήθηκαν τὸν Χριστό τὴν ὥρα τῆς ἀνάγκης του καὶ κλείστηκαν σὲ συγγενικά σπίτια. Ἔπειτα ἄν θὰ ἀνασταινόταν ὁ Ἰησοῦς, δὲν θἀ ὑπῆρχε λόγος κλοπῆς, ἐνῶ ἄν δὲν θὰ ἀνασταινόταν, ποιὸς ὁ λόγος νὰ ἐπιχειρήσουν νὰ πάρουν τὸ σῶμα του, μιᾶς καὶ διαψεύστηκαν οἱ ἐλπίδες τους καὶ βγήκε ἀναληθής ἐκεῖνος στὸν ὁποῖον πίστεψαν; Ἄν πράγματι φάνηκαν τόσο δειλοί οἱ μαθητές ὅσο ἀκόμα ζοῦσε ὁ Χριστός, μετὰ τὸ θάνατό του δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχαν χαθεῖ ἀπὸ προσώπου γῆς γιὰ νὰ μὴν συλληφθοῦν καὶ νὰ μὴν μποῦν σὲ θανατηφόρους μπελάδες ἀπὸ τὴν πανίσχυρη ρωμαϊκή ἐξουσία καὶ τὸ ἰουδαϊκό ἱερατεῖο;
 Τὰ "ἐντάφια σπάργανα" μὲ τὰ ὁποῖα τυλίχτηκε τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ βρέθηκαν κανονικά τακτοποιημένα καὶ διπλωμένα στὸν ἄδειο τάφο. Ἕνας ἤ περισσότεροι κλέφτες δὲν θἄκαναν κάτι τέτοιο, ἀλλὰ θἄφευγαν τὸ γρηγορότερο. Ἀκόμη, ἄν ἤθελαν κάποιοι νὰ τὸν κλέψουν, δὲν θὰ τὸν ἔκλεβαν γυμνό, γιατὶ θὰ ἐκαναν πράξη τὸσο ἀτιμωτική, ὅσο καὶ ἀνόητη. Ἀνόητη, γιατὶ θὰ δαπανοῦσαν πολὺ χρόνο νὰ ξεκολλήσουν ἀπὸ τὸ σῶμα τὰ ὀθόνια, τὰ ὁποῖα μὲ τὴν πολλή σμύρνα, ποὺ εἶχαν περιχυθεῖ, δὲν θὰ ἦταν καθόλου εὔκολο νὰ ξεκολλήσουν καὶ θὰ κινδύνευαν νὰ συλληφθοῦν ἐπ΄ αὐτοφώρῳ.
 Στὴν περίπτωση τῆς κλοπῆς, ρωτᾶμε: Δὲν θὰ βρισκόταν ἔστω καὶ ἕνας ἀπ΄ αὐτοὺς ποὺ συνήργησαν, ὁ ὁποῖος θὰ πρόδιδε τὴν πράξη, εἰτε ἀπὸ ἔλεγχο τῆς συνείδησης, εἴτε ἀπὸ ἐλπίδα ἀμοιβῆς ἥ πάνω σὲ μιὰ συζήτηση ὑποσυνείδητα ἀκόμη; Καὶ γιατί δὲν κατηγορήθηκαν καὶ δὲν φυλακίσθηκαν οἱ "κλέφτες ἀπόστολοι"; Γιατί δὲν τιμωρήθηκαν οἱ στρατιῶτες ποὺ δῆθεν δὲν φύλαξαν καλά τὸν τάφο καὶ "αὐτῶν κοιμωμένων", ἔκλεψαν τὸ θεῖο σῶμα; Ὅλα αὐτά μαρτυροῦν γιὰ τὸ ἀσύστατο τῆς κατηγορίας.

Η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΘΕΝ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΠΕΡΙ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

Στὴν κατηγορία τῆς ὑποτιθέμενης φαντασιοπληξίας τῶν ἀκολούθων τοῦ Ναζωραίου ἀναφορικά μὲ τὴν ἀνάστασή του, ἔχουμε νὰ ἀντιτείνουμε πὼς:
 Oἱ πρῶτοι μάρτυρες τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ὑπῆρξαν οἱ μυροφόρες γυναῖκες, Μαρία ἡ Μαγδαληνή, Μαρία ἡ μητέρα τοῦ Ἰακώβου καὶ ἡ Σαλώμη, ὁταν χαράματα τῆς Κυριακῆς πήγαιναν στὸν τάφο τοῦ Ἰησοῦ γιὰ νὰ ἀλείψουν μὲ πολύτιμα ἀρώματα τὸ ζωοποιό Του σῶμα. Τὰ εὐαγγέλια ἀναφέρονται σ΄ αὐτές, ποὺ πρῶτες εἶδαν τὸν κενό τάφο καὶ ἄκουσαν τὰ λόγια τοῦ ἀγέλου περὶ τοῦ Ἰησοῦ: "Ἀναστήθηκε, δὲν εἶναι ἐδῶ" (Ματθ. 27,6). Ἄν δὲν ἦταν ἀληθινό τὸ γεγονός δὲν θὰ τὸ ἀνέφεραν κἄν. Ἀπλούστατα γιατὶ ὁ λόγος τῶν γυναικῶν δὲν ἐθεωρεῖτο τὸ ἴδιο ἔγκυρος μὲ ἐκεῖνον τῶν ἀνδρῶν. Θὰ ἦταν δηλαδή ντροπή νὰ πιστοποιήσουν πρῶτες αὐτές τὸ μέγιστο γεγονός τῆς ἀναστάσεως.
 Ὁ ἀναστημένος θεάνθρωπος φανερωνόταν ἐπί 40 ἡμέρες, σὲ διαφορετικούς κάθε φορά χώρους καὶ ὅλες τὶς ὥρες τῆς ἡμέρας στοὺς μαθητές του, ποὺ ἄς σημειωθεῖ δὲν περίμεναν νὰ ἀναστηθεῖ ὁ Χριστός καὶ ἦταν πολὺ διστακτικοί στὸ νὰ παραδεχτοῦν μὶα τέτοια ἰδέα. Ἔτσι πῆραν γιὰ τρελλές τὶς μυροφόρες, ὁ Θωμᾶς δὲν πίστεψε στὰ λόγια τῶν ἄλλων καὶ στὸ δρόμο πρὸς Ἑμμαούς, ὁ Λουκᾶς καὶ ὁ Κλεόπας ἦταν ἀπελπισμένοι γιὰ τὴν προδοσία τῶν "πιστεύω" τοὺς. Ἡ ψυχολογία διδάσκει ὅτι παραισθήσεις ἤ ψευδαισθήσεις συμβαίνουν σὲ ὅσους ποθοῦν καὶ ἐλπίζουν διαρκῶς νὰ συμβεῖ ἑνα ἀναμενόμενο γεγονός καὶ ὄχι σὲ ἐκείνους ποὺ δὲν πιστεύουν σ΄ αὐτό. Οἱ μαθητές ὅμως τοῦ Θεανθρώπου δὲν περίμεναν συνειδητά τὴν ἀνάστασή Του. Οἱ εὐαγγελικἐς διηγήσεις παρουσιάζουν 11 συνολικά "Χριστοφάνειες" μετὰ τὴν Ἀνάσταση: Στὴν Μαρία τὴν Μαγδαληνή, στὶς Μυροφόρες γυναῖκες, στοὺς δύο μαθητές πρὸς Ἑμμαούς, στὸν Σίμωνα Πέτρο, στοὺς συγκεντρωμένους στὸ ὑπερῶο ἀποστόλους χωρίς τὸν Θωμᾶ, στοὺς ἔνδεκα παρόντος καὶ τοῦ Θωμᾶ, στοὺς ἑπτά μαθητές στὴν θάλασσα τῆς Τιβεριάδος, σὲ πάνω ἀπὸ πεντακόσιους ἀδελφούς στὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν καὶ τέλος στὸν ἀπ. Παῦλο. Τόσες "ψευδ(παρ)αισθήσεις" καὶ γιὰ τόσο μεγάλο διάστημα δὲν μποροῦν νὰ συμβοῦν. Ἄλλωστε γιατί οἱ παραισθήσεις σταμάτησαν μετὰ τὶς 40 ἡμέρες ἀπότομα (δηλαδή μετὰ τὴν Ἀνάληψή Του); Θἄπρεπε μὲ αὐτή τὴν λογική νὰ συνεχιστοῦν καὶ μετά.
 Ὁ Παῦλος ἀναφέρει στὶς ἐπιστολές του πολλές ἀπὸ τὶς προηγούμενες περιπτώσεις ἐμφανίσεων. Μάλιστα μιλᾶ συγκεκριμένα ὁ ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν γιὰ ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος στὸν Πέτρο, στοὺς 12, στὸν Ἰάκωβο, σὲ ὅλους τοὺς ἀποστόλους μαζὶ "τῶν θυρῶν κεκλεισμένων" καὶ τελευταῖα σὲ ἐκεῖνον. Μᾶς ἐνδιαφέρει ἰδιαίτερα ἡ γνώμη καὶ ἡ μαρτυρία τοῦ Παῦλου, γιατί κάποτε ὑπῆρξε ἀπηνής διώκτης τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὥς Σαῦλος, καὶ ἔσερνε τοὺς χριστιανούς στὶς φυλακές καὶ τὰ βασανιστήρια. Ὁ ἴδιος σὲ μιὰ τέτοια ἐξόρμησή του πρὸς τὴ Δαμασκό πίστεψε, ἀφοῦ τυφλώθηκε μέρα μεσημέρι ἀπὸ τὸ ἐκτυφλωτικό καὶ ἄκτιστο φῶς τοῦ Χριστοῦ, γιὰ τρία 24ωρα.
 Ἀκόμη, ὁ Παῦλος γράφει τὸ 55 μ.Χ. Ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε τὸ 33 μ.Χ. Ἀποκλείεται, λοιπόν, νὰ ψεύδεται ὁ Παύλος γιὰ τὶς ἐμφανίσεις τοῦ ἀναστημένου, γιατί θὰ ἔβρισκε τὴν ὁμόφωνη ἀντίδραση ὁλων τῶν ἄλλων ἀποστόλων καὶ χριστιανῶν, οἱ ὁποίοι σὰν γνήσιοι μάρτυρες τῶν γεγονότων τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Δασκάλου τους, θὰ ὁμολογοῦσαν τὴν ἀλήθεια.
 Οἱ εὐαγγελιστὲς δὲν μιλᾶνε γιὰ συγκεκριμένη ὥρα ἀνάστασης, ποὺ δὲν τὴν γνωρίζουν, γι΄ αὐτό καὶ λένε τὴν ἀλήθεια.
 Ἡ μεγαλύτερη ἀπόδειξη πάντως ὑπὲρ τῆς ἀναστάσεως εἶναι ὁ μαρτυρικός θάνατος τῶν ἁγίων ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι δὲν θἄφηναν οἰκογένειες, περιουσίες, δὲν θὰ διακινδύνευαν τόσες ταλαιπωρίες καὶ μαστιγώσεις καὶ δὲν θὰ ἔβρισκαν τὴν ὑπεράνθρωπη δύναμη – αὐτοί οἱ ἀπλοί καὶ ἀδύναμοι ψαράδες – νὰ διαδώσουν, αντιμέτωποι μὲ τὶς ἀντίθεες ἐξουσίες τοῦ κόσμου τούτου, τὸ Εὐαγγέλιο σὲ ὅλα τὰ Ἔθνη, σφραγίζοντας τὴν δράση τους μὲ τὸ ἴδιο τοὺς τὸ αἷμα, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ μαρτυρίου τους, ἄν δὲν ἦσαν ἀπόλυτα πεπεισμένοι γιὰ τὴν ἔγερση ἐκ νεκρῶν τοῦ Κυρίου τους. Πέρα ἀπ΄ αὐτὰ θὰ ἐπέφεραν καὶ τὴν ὄργή τοῦ Θεοῦ σὰν ψευδομάρτυρες μιᾶς ὑποτιθέμενης ἀνάστασης.
 Ἄν δὲν εἶχαν δεῖ, συνομιλήσει, ψηλαφήσει καὶ διδαχθεῖ ἀπὸ τὸν ἀναστημένο Χριστό θὰ ἦσαν τρελλοί νὰ ξεχυθοῦν στοὺς δρόμους – 11 ἄνθρωποι δίχως φιλολογικές ἰκανότητες καὶ χωρίς ἰδιαίτερη σοφία - ἀρχίζοντας τὸ ἀναστάσιμο κήρυγμα ἀπὸ τὴν πόλη ποὺ τὸν σταύρωσε, περιμένοντας χίλιες δυὸ τιμωρίες ἤ καὶ θάνατο, ἀφοῦ εἶχαν ἐξάλλου καὶ προηγούμενα παραδείγματα δραματικῆς ἀποτυχίας ἀνάλογων κινημάτων μὲ μεγαλύτερο πλῆθος ἀνθρώπων, ὅπως τοῦ Θευδᾶ καὶ τοῦ Ἰούδα. Τρελλοί ὅμως δὲν ἦσαν, ὅπως ἀπέδειξαν μὲ τὴν μοναδική διδασκαλία τους, τὴν ἠθική τους ποιότητα καὶ τὰ ἀπαράμιλλα θαύματα, ποὺ μὲ τὴν δύναμη τοῦ ἀναστάντος ἔκαναν. Μετατράπηκαν ἔτσι σὲ διαπρύσιους κήρυκες τῆς λυτρωτικῆς διδασκαλίας Του, αὐτοί ποὺ πρὶν τὴν ἔλευση τοῦ Παρακλήτου ἦταν ἀνίσχυροι, δειλοί, ἀμόρφωτοι, ἄσημοι, πτωχοί καὶ δὲν τολμοῦσαν οὔτε νὰ μιλήσουν σὲ γνωστούς τοὺς ἀπὸ τὸ φόβο τῶν Ἰουδαίων καὶ τῶν Ρωμαίων.
 Ἄν δὲν τὸν ἔβλεπαν Ἀναστάντα καὶ δὲν τοὺς εἶχε στείλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὅπως τοὺς ὑποσχέθηκε, ἀκόμη καὶ ἄν πίστευαν σὲ αὐτὸν ὅσο ἦταν ζωντανός, μετὰ τὸν θάνατό Του θὰ ἔπρεπε νὰ τὸν θεωρήσουν ἀπατεώνα ἐπειδή τοὺς ἐξαπάτησε καὶ τοὺς πρόδωσε, λέγοντάς τους πὼς θὰ κυριαρχήσουν στὴν οἰκουμένη. Φυσικό, λοιπόν, θἄταν νὰ τὸν ὄνομάζουν μάγο καὶ κακοῦργο καὶ ὄχι μὲ τὴν χάρη Του καὶ τὴν δύναμή Του νὰ τὰ βάλουν μὲ θηρία, νὰ περιγελάσουν τὴν φωτιά, νὰ καταφρονήσουν τὴν ἐπίγεια καὶ νὰ ἀνάζητήσουν τὴν μέλλουσα ζωή, οἱ Ἀπόστολοι καὶ τὸ νέφος τῶν ἁγίων, ὁμολογητῶν, μαρτύρων καὶ ἡρώων τῆς πίστεως.

Ο "ΠΑΣΧΩΝ ΔΟΥΛΟΣ" ΤΟΥ ΗΣΑΪΑ
ΚΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ἄν ἀνατρέξουμε στὴν Παλαιά Διαθήκη, θὰ δοῦμε ὅτι πλῆθος προφητειῶν γιὰ τὸν ἀναμενόμενο Μεσσία συγκλίνουν καὶ πραγματοποιοῦνται μὲ θαυμαστή ἀκρίβεια στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ πιὸ ἐντυπωσιακή προφητεία ὅμως γιὰ τὸ Μεσσία βρίσκεται στὸ βιβλίο τοῦ Ἡσαΐα (κεφ. 52 & 53).
Πρόκειται γιὰ τὸν "πάσχοντα δοῦλο τοῦ Κυρίου", κείμενο τὸ ὁποῖο εὐλαβικά καὶ μὲ ὄδύνη οἱ χριστιανοί ἀναγνωρίζουν πὼς ἀναφέρεται στὴν σταυρική θυσία τοῦ Χριστοῦ: "Αὐτὸς εἶναι ὁ δοῦλος μου, λέγει ὁ Θεός...Ὁ Κύριος ἄφησε νὰ πέσουν πάνω του τὰ σφάλματά μας. Κακοποιημένος καὶ ταπεινωμένος δὲν ἄνοιξε τὸ στόμα του. Σὰν ἄρνί ποὺ ὁδηγεῖται στὴ σφαγή, σὰν πρόβατο μπροστά σ΄ αὐτὸν ποὺ τὸ κουρεύει...Καταδικάστηκε καὶ ἐξαφανίστηκε ἀπὸ τὴν παρουσία τῶν ἀνθρώπων... Μετὰ ἀπὸ μεγάλα βασανιστήρια θὰ δεῖ τὸ φῶς καὶ θὰ πληρωθεῖ ἀπὸ γνώση. Ὁ δίκαιος δοῦλος μου θὰ δικαιώσει πολλούς καὶ θὰ φορτωθεῖ τὰ σφάλματά τους. Θὰ τοῦ δώσω γιά ἀμοιβή τὰ πλήθη καὶ θὰ κατακτήσει τοὺς ἰσχυρούς ...Θὰ γονατίσουν μπροστά του ὅλες οἱ φυλές τοῦ κόσμου...ὅλοι οἱ μεγάλοι τῆς γῆς...".
Ἐφόσον, λοιπόν, ὅλες αὐτές οἱ προφητεῖες ἔγιναν πράξη στὴ ζωή καὶ τὸ ἔργο τοῦ Θεανθρώπου, ἄρα πράγματι ἦταν ὁ ἐπηγγελμένος Μεσσίας καὶ ἐπομένως ἔμελλε μόνο νὰ ἐκπληρωθεῖ καὶ ἡ τελευταία προφητεία γιὰ τὴν Ἀνάστασή Του ἀπ΄ αὐτὸν τὸν ἴδιο, ὥστε νὰ καταλάβουν ὅλοι ὅτι εἶναι ὁ Ὑιός τοῦ Θεοῦ: "Γι΄ αὐτὸ ὁ Πατέρας μὲ ἀγαπᾶ, γιατί θυσιάζω τὴν ζωή μου, γιὰ νὰ τὴν πάρω πάλι πίσω. Κανεῖς δὲν μοῦ τὴν ἀφαιρεῖ, ἀλλ΄ ἐγώ οἰκειοθελῶς τὴν θυσιάζω· ἔχω ἐξουσία νὰ τὴν θυσιάσω καὶ ἔχω ἐξουσία πάλι νὰ τὴν πάρω" (Ἰω. 10,17-18). Καὶ κυρίως: "Γκρεμῖστε τὸν Ναὸ αὐτόν καὶ σὲ τρεῖς ἡμέρες θὰ τὸν ἀνυψώσω καὶ πάλι" (Ἰω. 2,19) τοὺς εἶπε κάποτε. Νόμιζαν τότε ὅτι ἀναφερόταν στὸ Ναό τῶν Ἰεροσολύμων καὶ τὸν πέρασαν γιὰ παράλογο. Ἐκεῖνος ὅμως ἀναφερόταν στὸ σῶμα του, ὅπως ἐξηγεῖ τὸ ἁγιογραφικό χωρίο. Μὲ τὴν ἐνσάρκωση, τὰ Ἅγια Πάθη καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡττήθηκαν πλέον οἱ φοβερότεροι ἐχθροί τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή τὰ πάθη, ὁ θάνατος καὶ ὁ σατανᾶς, μὲ νικητή στοὺς αἰῶνες καὶ γιὰ ὅσους θελήσουν, τὸν Σωτῆρα Κύριο. Ἔτσι καὶ ἐμεῖς, πιστά παιδιά Ἐκείνου, ἄς φροντίζουμε νὰ συμβάλλουμε, σὰν ἐπίγεια ὄργανα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, στὴν ἐδραίωση τῆς ὑπέρλαμπρης βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἀρνούμενοι ἐν μετανοίᾳ τὰ ἔργα τοῦ "ἀντιδίκου ἡμῶν" διαβόλου, ἀντλοῦντες δύναμη καὶ Χάρη ἀπὸ τὸν ἀναστάντα, γιὰ νὰ μᾶς συμπεριλάβει καὶ ἐμᾶς ὁ Κύριος στὴν δόξα καὶ μακαριότητα τοῦ Παραδείσου του, σ΄ αὐτὴν ποὺ ἐτοίμασε ἀπὸ καταβολῆς κόσμου γιὰ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ συγκληρονόμους Του.
Τέλος, ἄν ὁ Χριστός ἀναστήθηκε μία φορά, ἐμεῖς πρέπει νὰ ἀναστηθοῦμε δύο. Ἡ μία ἀνάσταση ἄς εἶναι ἡ ἀπαλλαγή μας ἀπὸ τὴν ἀμαρτία, ποὺ μᾶς καθηλώνει στὴν ὕλη. Προϋπόθεση, γιὰ νὰ τὸ πετύχουμε, εἶναι ἡ μετάνοιά μας. Ἄς θυμηθοῦμε τό ληστή πάνω στὸ Σταυρό. Μὲ τὸ "μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθης ἐν τῇ βασιλείᾳ σου" (κατὰ Λουκάν 23,42) καὶ τὴ γνήσια μετάνοιά του, ὁ ληστής αὐτός μεταμορφώθηκε στὸν πρῶτο μεγάλο θεολόγο τῆς Ἐκκλησίας καὶ πρῶτος ἀπὸ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους ἄνοιξε τὸν Παράδεισο καὶ μᾶς περιμένει, μέχρι νὰ ἐπακολουθήσει καὶ ἡ ἄλλη ἀνάσταση, τοῦ σώματός μας, ὅταν θὰ ἡχήσει ἡ σάλπιγγα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Εὐλογημένου κατὰ τὴν Δευτέρα Αὐτοῦ ἔλευση.

(Ἀνατύπωσις φυλλαδίου, ποὺ ἐκδόθηκε ἀπὸ τὴν Ἱερᾶ Μητρόπολη Σύρου, τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 2005.)


Κείμενα - Ἐπιμέλεια: Μιχαήλ Γ. Χούλη, Θεολόγου

Ανάστα ο Θεός !

Ευαγγέλιον Εσπερινού της Αγάπης

Ει τις Ευσεβής και Φιλόθεος

Χριστός Ανέστη!

Δεύτε Λάβετε Φως

"Τον Κύριον Υμνείτε" - Μ. Σάββατο πρωί 3/4/2010

"Ότε Κατήλθες" - Όρθρος Μ. Σαββάτου 3/4/2010

Δοξαστικό Κασσιανής - Όρθρος Μ. Τετάρτης 31/3/2010

Υμνολογικοί διάλογοι Ρωμανού του Μελωδού

(από τη Μ. Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου)

Το έργο του Αγίου Ρωμανού του Μελωδού (που έζησε περίπου το 494 – 556 μ.Χ.) περιλαμβάνει αποκλειστικά ύμνους, τα λεγόμενα κοντάκια. Οι συναξαριστές κάνουν λόγο για 1000 περίπου κοντάκια. Ο αριθμός αυτός σίγουρα ακούγεται υπερβολικός. Ωστόσο θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από την εξαιρετική γονιμότητα του ποιητικού νου του Ρωμανού, χάρισμα που κατά πολύ ξεπερνούσε τους υπόλοιπους υμνογράφους της εποχής του και όχι μόνο…

Σήμερα δεν μπορούμε να έχουμε σαφή εικόνα για το συνολικό όγκο της παραγωγής αυτής. Δυστυχώς, με την πάροδο του χρόνου, πολλά κοντάκια έχουν χαθεί ή έχουν αλλοιωθεί ή σώζονται, αποσπασματικά, ενσωματωμένα σε μεταγενέστερους εκκλησιαστικούς ύμνους, τους κανόνες.

Από όλα τα σωζόμενα κοντάκια, 89 θεωρούνται έργα του Ρωμανού. Πρόκειται για 83 πλήρη κοντάκια με ρητή αναφορά στο όνομα του ποιητή, στην ακροστιχίδα (σύμφωνα με τις μαρτυρίες των χειρογράφων), και από τα άλλα 6 κοντάκια σώζονται μόνο αποσπάσματα.

Στα σωζόμενα κείμενα διακρίνονται δύο μεγάλες θεματικές ενότητες. Στα περισσότερα τα θέματα λαμβάνονται από τις Γραφές και προπαντός από την Καινή Διαθήκη (45 κοντάκια). Από τα υπόλοιπα, τα 30 έχουν ως θέμα διαφόρους Αγίους και τα 5 αναφέρονται σε περιστασιακά γεγονότα. Βασικός θεματικός άξονας στο έργο του Ρωμανού προβάλλει η Βιβλική παράδοση. Ωστόσο, πέρα από τα καθιερωμένα θέματα, όπως η Γέννηση, η Υπαπαντή, τα Επιφάνεια, βλέπουμε και νέα και πρωτότυπα, όπως οι ύμνοι «Εις την πόρνην», «Εις την προδοσίαν του Ιούδα», «Εις την άρνησιν του Πέτρου» κ.α. Α

Από πλευράς στιχουργικής, ως προς τη δομή, τη μορφή και το περιεχόμενο, οι Ύμνοι αυτοί αποτελούν δείγματα εξαίρετης ποιητικής τεχνικής. Ιδιαιτέρως, η τεχνική εκείνη η οποία κατέστησε προσφιλή τα κοντάκια του Ρωμανού είναι η διηγηματική απλότητα και ο χρησιμοποιούμενος διάλογος. Δειγματοληπτικά, θα αναφερθούμε σε κάποια αποσπάσματα από υμνολογικούς διαλόγους του, σχετικά με γεγονότα των οποίων «ανάμνησιν ποιούμεθα» την εβδομάδα των Παθών του Κυρίου.

Για να αναπτύξει τη διήγηση και να γεννήσει το διάλογο ο Ρωμανός δεν περιορίζεται στο θέμα του, που έχει λάβει από τις Γραφές ή από συναξάρια. Δημιουργεί ερωταποκρίσεις μεταξύ των προσώπων που πρωτοστατούν, αλλά κάποτε και ο ίδιος παρεισφρέει διαλεγόμενος με κάποιο από τα πρόσωπα και εκφράζοντας συναισθήματα και κρίσεις του.

Α. Στον Ύμνο του «Εἰς πόρνην», η αμαρτωλή γυναίκα παρουσιάζεται με μεγάλη φυσικότητα να σπεύδει προς τον πωλητή μύρων για να αγοράσει τα κατάλληλα μύρα, προορισμένα για το Νυμφίο Χριστό. Εκεί λοιπόν, στον «μυροπράτην», εξυμνεί το Χριστό και ο μυροπράτης αμφιβάλλει αν αυτή έχει χρήματα για να του πληρώσει το αγοραζόμενο εμπόρευμα. Το σχετικό τμήμα με μεγάλη δυσκολία θα μπορούσε σήμερα να αναγνωσθεί στους ιερούς ναούς, διότι πολύ πιθανόν ο ρεαλισμός του να σκανδάλιζε τους πιστούς…

«(…) Νευροῦται μεν ἡ πιστή, ποιεῖται δε τήν σπουδήν πρός τήν τοῦ μύρου ὠνήν, καί παραγίνεται βοῶσα τῶ μυροπράτῃ:

Γυναίκα: _ Δός μοι, εἰ ἔχεις ἄξιον τό μύρον τοῦ φίλου μου, τοῦ δικαίως φιλουμένου καί καθαρῶς, τοῦ πυρώσαντός μου πάντα καί τούς νεφρούς καί τήν καρδιαν. Μηδέν περί τιμήματος∙ τι ἀμφιβάλλεις μοι; εἰ δέοι μέχρι δέρματος καί τῶν ὀστέων μου ἑτοίμως ἔχω τοῦ δοῦναι τῶ σπεύσαντι καί ἐλθόντι καθᾶραι τῆς αἰσχύνης με…

Ὁ δε εἰδώς τῆς σεμνῆς τό θερμόν καί πρόθυμον, φησίν αὐτῆ:

Μυροπράτης: _ Λέξον μοι, τις ἐστιν ὅν ἀγαπᾶς; ὅτι τοσοῦτον σε πρός τό αὐτοῦ φίλτρον θέλγει; Ἆρα οὖν ἄξιον τί τούτου τοῦ μύρου μου;

Παραυτά δε ἡ ὁσία ἦρε φωνήν καί βοᾶ σύν παρρησία τῶ σκευαστῆ τῶν ἀρωμάτων:

Γυναίκα: _ Τί λέγεις μοι, ὦ ἄνθρωπε, ἔχειν τι ἄξιον; Οὐδέν αὐτοῦ ἀντάξιον τοῦ ἀξιώματος∙ οὐκ οὐρανός, οὔτε γαῖα, οὐδ΄ ὅλος τοῦτῳ ὁ κόσμος συγκρίνεται…»

­

Β. Στον ύμνο του: «Εἰς τήν ἄρνησιν τοῦ Πέτρου» ως πρότυπο είναι η διήγηση του Ματθαίου (κστ’ , 31 κ.ε.).

Γι’ αυτό το απόσπασμα αναφέρει ο Ρωμανός:

«… τά ὦτα πετάσωμεν», και τοῖς τοῦ Εὐαγγελίου ἐπακούσωμεν ῥητοῖς καί αὐτοῖς δῶμεν τον νοῦν. Φησί γάρ Ματθαῖος ἐν τῆ βίβλῳ…».

Ο διάλογος Χριστού – Πέτρου, κατά Ματθαίον, είναι ο επόμενος:

Χριστός: «Πάντες ὑμεῖς σκανδαλισθήσεσθε ἐν ἐμοί ἐν τῆ νυκτί ταύτῃ…»

Πέτρος: «Εἰ πάντες σκανδαλισθήσονται ἐν σοί, ἐγώ οὐδέποτε σκανδαλισθήσομαι.»

Χριστός: «Ἀμήν λέγω σοι, ὅτι ἐν ταύτῃ τῆ νυκτί πρίν ἀλέκτορα φωνῆσαι τρίς ἀπαρνήσῃ με».

Να, πώς ο Ρωμανός διανθίζει αυτόν το διάλογο:

Χριστός: «Τι οὖν λέγεις φίλε Πέτρε; Οὐκ ἀρνήσῃ με, οὐ φεύγεις ἐμέ, οὐ καθελεῖς; Κἀγώ τοῦτο θέλω, ἀλλ΄ ἡ πίστις σου ἀστατος καί οὐκ ἀντιβαίνεις τοῖς πειρασμοῖς. Μέμνησαι πῶς παρά μικρόν κατεποντίσθης εἰ μή τήν παλάμην σοί ἐπέδωκα; Ἐπέζευσας σύν ἐμοί ἐν θαλάσσῃ, ὥσπερ κἀγώ, ἀλλ΄ εὐθέως ἐσείσθης καί ταχέως ἐσχίσθης. (…)

Ἰδοῦ καί νῦν λέγω σοι, ὅτι πρίν ἀλέκτορα φωνήσαι, τρις ψεύσῃ με καί ὡς κύματα θαλάσσης περικλύζει καί βυθίζει τήν ναῦν, τρίτον ἀρνῆ. Καί τότε μέν κράξας νῦν δέ κλαύσας εὑρήσεις με οὐ χεῖρα σοι δόντα, καθώς τό πρίν. Ταύτῃ γάρ κάλαμον λαβών ἄρχομαι γράφειν συγχώρησιν πᾶσι τοῖς ἐκ τοῦ Ἀδάμ. Ἡ σάρξ μου ἡ ἁγνή ὥσπερ χάρτης γίνεταί μοι καί το αἶμα μου μέλαν, ὅθεν βάπτω καί γράφω νέμων τήν δωρεάν…»

Πριν την άρνηση ο Πέτρος περιγράφεται ως «μη δυνάμενος» να απιστήσει στην αλήθεια των προρρήσεων του Κυρίου:

«Μικρόν οὖν ἡσύχασεν … ὀλίγον ἐπάυσατο ἀπό τῆς ἀδημονίας καί ἐκάθητο ἐντός τῆς αὐλῆς, σύννους, στυγνός…»

Ο Ρωμανός εδώ δε διηγείται απλώς, αλλά ζωηρεύει το λόγο του επιτιμώντας τον Απόστολο:

«Ἀφήκας ἀπόστολε ταχέως τό κράτημα καί κόρη σέ ἔρρηξε∙ ἀλλ΄ ἀνάστα καί ἐξάλλου καί ἀνάλαβε τήν πρώτην ἰσχύν ὡς ἀθλητής∙ οὐκ ἔχεις τήν πάλην πρός τινα δυνατώτερον. Καί πῶς κατηνέχθης λόγῳ ψιλῶ; Κόρη προσῆλθέ σοι μικρά, ἥτις καί τάχα ψελλίζουσα εἶπεν ἅ εἶπεν πρός σε. Καί ὥσπερ βρυγμόν κατεδέξω τόν ψελλισμόν, ἀπεκρίθης πρός ταύτην∙ οὐ γινώσκω τόν ἄνδρα, ἀγνοῶ τόν ἄνθρωπον…».

Αυτός ο ρεαλισμός του, που εκδηλώνεται στη διήγηση και στο διάλογο, αυτή η συναρπαστική ερμηνεία κοινών σε όλους μας θρησκευτικών βιωμάτων, καθώς και η διακριτική ανάμειξή τους με ανθρώπινες γνώσεις, καθιστούν τον Ρωμανό ιδιαίτερα θελκτικό εκκλησιαστικό υμνογράφο και την ποίησή του την αισθανόμαστε πολύ περισσότερο ανθρώπινη, από πολλά συναξάρια, που αντικατέστησαν τους περικαλλείς ύμνους του. Μια περιήγηση σε όσα κληροδότησε στην εκκλησιαστική λατρεία ο υμνογραφικός του χρωστήρας, δίχως άλλο θα μας ανταμείψει!

Λ.Κ.

Πηγές:

«Βυζαντινή υμνογραφία και ποίηση» Νικολάου Τωμαδάκη, εκδόσεις Πουρνάρα, Θεσ/νίκη 1993

«Ρωμανός ο Μελωδός» Μπάνεβ Γκέντσο, Εγκυκλοπαίδεια μείζονος Ελληνισμού, Κων/πολη 2009

Λίγα λόγια για την Μεγάλη Εβδομάδα

Μεγάλη Ἐβδομάδα καὶ πὰλι! Καὶ ἡ κοινή μας μητέρα, ἡ Ἐκκλησία, ἔρχεται νὰ ζωντανέψει μπροστά μας τὰ σεπτά πάθη καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Καὶ ὅλα αὐτά μέσα στὴν κατανυκτική ἀτμόσφαιρα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, μὲ τοὺς μοναδικούς ὕμνους καὶ τὰ βιβλικά ἀναγνώσματα.

Ὁ Ναός θὰ μεταμορφωθεῖ καὶ πάλι σὲ Ἰερουσαλήμ, σὲ Ὄρος Ἐλαιῶν, σὲ Πραιτώριο, σὲ Φρικτό Γολγοθά, σὲ Πανάγιο Τάφο, ὄπου οἱ πιστοί θὰ κληθοῦμε νὰ ζήσουμε μυστικά τὰ ἱερά γεγονότα τοῦ θείου Πάθους. νά συμπορευθοῦμε καὶ νὰ συσταυρωθοῦμε μὲ τὸν Χριστό, ὤστε νὰ συναντηθοῦμε μαζί Του καὶ στὴν Ἀνάσταση, ἑορτάζοντας τὴν νέκρωση τοῦ θανάτου, τὴν καθαίρεση τοῦ Ἄδη καὶ τὴν ἀπαρχή τῆς αἰώνιας ζωῆς.
Ὑπενθυμίζουμε ὁρισμένα πράγματα, ποὺ ἀφοροῦν στὸν ὀρθό ἐκκλησιασμό αὐτῆς τῆς περιόδου:

Ἡ παρουσία σας μέσα στὸν Ναὸ νὰ εἶναι ἀπόλυτα διακριτική. Δὲν δικαιολογούνται ἀταξίες, συνομιλίες καὶ τὰ παρόμοιά τους. Εἶναι πολὺ χρήσιμο νὰ προμηθευτοῦμε ὅλοι, ἐάν δὲν ἔχουμε, κάποιο λειτουργικό βιβλιαράκι γιὰ νὰ παρακολουθοῦμε ἀπερίσπαστα τὰ τελούμενα στὸ Ναό, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐτοιμαζόμαστε ἀπὸ πρὶν στὸ σπίτι.

Ἡ προσκύνηση τοῦ Νυμφίου, τοῦ Ἐσταυρωμένου καὶ τοῦ Ἐπιταφίου θὰ γίνεται πρὶν καὶ μετὰ τὴν ἀκολουθία. Ἐπίσης χρειάζεται ὑπομονή, χωρίς βια-σύνη καί ἀγανάκτηση, γιά νά μήν διαταράσσεται ἡ πνευματική ἀτμόσφαιρα καί ἡ ἐσωτερική μας γαλήνη.

Γιὰ τὴν συμμετοχή μας στὴν Θεὶα Κοινωνία ἀπαραίτητη προϋπόθεση εἶναι ἡ κατάλληλη προετοιμασία (ἐξομολόγηση, προσευχή, νηστεία). Ἠλικιωμενοι, ἀσθενεῖς, παιδιά, ἀλλά καὶ ὄσοι θέλουν νὰ ἀποφύγουν τὸν μεγάλο συνωστισμό, νὰ προτιμήσουν τὶς πρώτες ἡμέρες τῆς Μ. Ἐβδομάδας.

Σχετικά μὲ τὴν λιτανεία τοῦ Ἐπιταφίου, νὰ ἀκολουθήσουμε μὲ εὐλάβεια καὶ κατάνυξη, χωρίς νὰ κουβεντιάζουμε καὶ νὰ ἀστειευόμαστε. Ὅσοι κατοικοῦν στοὺς δρόμους ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ περάσει ἡ λιτανεία, εἶναι καλό νὰ φωταγωγήσουν τὰ σπίτια, νὰ ἀνάψουν τὸ θυμιατό καὶ νὰ ἀπομακρύνουν τὰ αὐτοκίνητά τους, γιὰ μεγαλύτερη ἄνεση κατὰ τὴν διαδρομή. Ἐπίσης, ὄλοι μαζί νὰ ἐπιστρέψουμε καὶ πὰλι στὸ Ναό γιὰ νὰ ἀκούσουμε τὶς προφητείες, τὸ εὐαγγέλιο καὶ τὴν ἀπόλυση καὶ ὄχι κατὰ τὴν διάρκεια τῆς διαδρομῆς νὰ ἐγκαταλείψουμε τὴν ἱερή πομπή κατευθυνόμενοι στὰ σπίτια μας.

Γιὰ νὰ γευθοῦμε πραγματικά Πάσχα Κυρίου, νὰ παρακολουθήσουμε μέχρι τὸ τέλος τὴν Ἀναστάσιμη Θ. Λειτουργία, μετὰ τὴν τελετή τῆς Ἀναστάσεως, καὶ νὰ λάβουμε ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ ἱερέα τό πρῶτο κόκκινο αὐγό. Ἐπίσης, νὰ παρακολουθήσουμε καὶ τὸν ἑσπερινό τῆς ἁγάπης, τὴν Κυριακή τοῦ Πάσχα, κατὰ τὸν ὁποῖο διαβάζεται ἡ εὐαγγελική περικοπή σὲ πολλές γλῶσσες.

Καλό καί Εὐλογημένο Πάσχα !

Εορτολόγιο

Τεσσαρακοστή

Κατανυκτικός Εσπερινός Δ' Κυριακής Νηστειών 2010
Α' Κυριακή Νηστειών 2010

Κατανυκτικός εσπερινός Δ΄ Κυριακής Νηστειών - Μη αποστρέψεις

Προκείμενον - Μη αποστρέψεις

Ψαλτικά Σταχυολογήματα

Εορτολόγιο
Μ. Τεσσαρκοστή

Κυριακή Ορθοδοξίας 2010

Δοξαστικό Αίνων

ΙΕΡΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

Για ιερά εξομολόγηση στο ναό μας δέχονται:

π. Τριαντάφυλλος
Κάθε Τετάρτη ἀπόγευμα

π. Γρηγόριος
Κάθε Τρίτη & Πέμπτη ἀπόγευμα

Περί Μεγάλης Τεσσαρακοστής

Μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ, γιὰ ἀκόμη μὶα χρονιά θὰ διανύσουμε τὴν Ἁγία καὶ μεγάλη Τεσσαρακοστή τοῦ Πάσχα.
Ὁ βασικός σκοπός τῆς Τεσσαρακοστῆς στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία ἦταν ἡ κατάλληλη πνευματική προετοιμασία τῶν κατηχουμένων γιὰ τὸ Μυστήριο του Ἀγίου Βαπτίσματος, ποὺ τότε γινόταν τὴν Κυριακή τοῦ Πάσχα. Ἀλλά ἀκόμη καὶ για τους βαπτισμένους τότε καὶ γιὰ σήμερα, ποὺ ἡ Ἐκκλησία δὲν βαπτίζει πλέον σὲ μεγάλη ἠλικία, τὸ βασικό νόημα τῆς Τεσσαρακοστῆς παραμένει τὸ ἴδιο.
Διότι ἀν καὶ εἴμαστε βαπτισμένοι ἐκείνο ποὺ συνεχῶς χάνουμε λόγω τῆς ανθρώπινης αδυναμίας, εἶναι ἀκριβῶς αὐτὸ ποὺ λἀβαμε κατὰ τὴ βάπτισή μας, ἡ καθαρότητα τῆς ψυχής καὶ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα μας καὶ στὴ ζωή μας. Ἔτσι τὸ Πάσχα γιὰ μᾶς εἶναι ἡ ἐπιστροφή στὸ Βάπτισμα, ἡ περίοδος κάθαρσης ἐσωτερικῆς, πνευματικῆς ἀναζωογόνησης, προσπάθεια ἐπανένωσης μας μὲ τὸν Θεό, ἀγώνας προσέλκυσης καὶ ἐπανάκτησης τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ• ἐπομένως ἡ Τεσσαρακοστή εἶναι ἡ προετοιμασία μας γι΄ αὐτὴν τὴν ἐπιστροφή, Ἀλλά καὶ δεξαμενή πνευματικότητος ἀπό τὴν οποία θα ἀντλοῦμε τον υπόλοιπο χρόνο, κυρίως σε περιόδους πνευματικῆς ξηρασίας.
Τὰ μὲσα τῆς προετοιμασίας αὐτῆς εἶναι ἡ προσευχή, ἡ νηστεία, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ εγκράτεια, ἔντονος πνευματικός ἀγώνας καὶ ἔργα ἀγάπης στην καθημερινότητα μας. Κυρίως ὅμως ἡ σαρακοστιανή αὐτὴ προετοιμασία εἶναι μιὰ ἐμπειρία ποὺ βιώνεται μὲσα στὸ Ναὸ τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν πύκνωση τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν καὶ τὴν ἔνταξή μας στὸ κατανυκτικό κλίμα τῆς περιόδου.
Ἱδιαίτερη ἔμφαση πρέπει νὰ δοθεῖ στὰ παρακάτω:
‣ Στὸν πρῶτο κατανυκτικό ἑσπερινό τῆς συγγνώμης τὴν Κυριακή 14 Φεβρουαρίου, κατὰ τὸν ὁποῖο ἐπικαλούμαστε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ καὶ ζητοῦμε ἀλληλοσυγχώρεση ἀπὸ τοὺς συνανθρώπους μας.
‣ Στὶς προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες κὰθε Τετάρτη καὶ Παρασκευή. Εἶναι ἀκόμη μὶα εὐκαιρία γιὰ τακτική Θεία Μετάληψη, πάντα βέβαια μὲ τὴν ευλογία τοῦ Πνευματικοῦ μας.
‣ Στὶς πανέμορφες καὶ συγκινητικές τελετές τῆς λιτανείας τῶν ἱερῶν εἰκόνων, τὴν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας 21 Φεβρουαρίου καὶ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, τὴν Κυριακή 7 Μαρτίου.
‣ Στὸν θεολογικότατο Μεγάλο Κανόνα, ποὺ θὰ ψαλεῖ τὴν Τετάρτη 17 Μαρτίου τὸ ἀπόγευμα.
‣ Στὴν ἔγκαιρη προσέλευσή μας στὸ μυστήριο τῆς μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως. Μὴν περιμένουμε νὰ πλησιάσουν οἱ τελευταίες ἡμέρες κατὰ τὶς ὁποῖες οἱ πνευματικοί εἶναι ἤδη κουρασμένοι ἀπὸ τὸ βεβαρυμμένο πρόγραμμα τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν.
Γιὰ ἀκόμη μὶα χρονιά Μεγάλη Τεσσαρακοστή! Ἀς μὴν χάσουμε τὴν εὐκαιρία ποὺ μᾶς προσφέρει καὶ φέτος ἡ Ἐκκλησία μας μὲ τὸν λειτουργικό πλοῦτο τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν καὶ τῆς μυστηριακῆς ζωῆς!
Ἀς ἀκολουθήσουμε τὸν Νυμφίο Χριστὸ στὴν σταυρική Του πορεία, νὰ σταυρώσουμε, νὰ νεκρώσουμε στὸν σταυρό τὸν κακό μας ἐαυτό, καὶ ἔτσι κεκαθαρμένοι καὶ ἀναζωογονημένοι πνευματικά νὰ ζήσουμε καὶ τὴν Ἀνάσταση. Ἀνάσταση δικὴ Του, ἀλλά καὶ δική μας Ἀνάσταση.

Καλή καί εὐλογημένη Σαρακοστή!

Ιστορία του ναού

Οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός οι Ρωμαίοι στη Δύση, οι Κύρος και Ιωάννης ευρύτερα στην ανατολή και ιδιαίτερα οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός, οι εκ Μικράς Ασίας, στην περιοχή μας, υπήρξαν ιδιαίτερα λαοφιλείς από τον 5^ο αι. ήδη. Η ιαματική και θεραπευτική φήμη τους εξαπλώθηκε γρήγορα σε ολόκληρη τη χριστιανική οικουμένη. Πλήθη προσκυνητών συνέρρεαν στους τάφους τους, καθώς και σε πολλούς ναούς και μοναστήρια που χτίστηκαν προς τιμή τους, κυρίως στη Ρώμη, στην Αλεξάνδρεια και στην Κωνσταντινούπολη. Αλλά και στον ελληνικό χώρο οι Άγιοι Ανάργυροι έγιναν οι δημοφιλέστεροι των θεραπευτών αγίων, οι «πρώτοι ιατροί»,στις πρεσβείες των οποίων προσφεύγει ο λαός μας και τους επικαλείται για διάφορες ασθένειες.

Όπως ήταν φυσικό στους Αγίους Αναργύρους έχουν αφιερωθεί και ομώνυμα θεραπευτήρια και πολλά μοναστήρια και εκκλησίες σε διάφορα μέρη της πατρίδας μας. Δε θα μπορούσε επομένως να μην υπάρχει εκκλησία τους και στη Θεσσαλονίκη. Σε περιγραφές και αφηγήσεις της ζωής οσίων αγίων της Θεσσαλονίκης , όπως του Οσίου Φωτίου του Θετταλού, αναφέρεται η ύπαρξη Βυζαντινής Ιεράς Μονής που τιμούσε τους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό, της οποίας τα ίχνη είχαν χαθεί στον χρόνο, μέχρι τώρα, που η επιστημονική έρευνα του Πανεπιστημιακού Καθηγητή Θεολογίας, κ. Συμεώνος Πασχαλίδη, ανέσυρε αρχαίο αγιολογικό κείμενο, το οποίο περιγράφει και προσδιορίζει την Ιερά αυτή Μονή, στην περιοχή της σημερινής Ενορίας μας, από την οποία, όπως εξιστορείται παρακάτω, εμφανής είναι μέχρι στιγμής, μόνο η πνευματική παρουσια των αγίων.

Ήδη από την απελευθέρωση της πόλης μας (1912), υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες για την τιμή των αγίων Αναργύρων στην περιοχή της Ακροπόλεως της Θεσσαλονίκης. Υπολογίζεται ότι ο πρώτος συγχρονος ναός υπήρξε μετατροπή ενός λίγο παλαιότερου μουσουλμανικού τεμένους που προϋπήρχε εκεί, ενώ δίπλα του βρισκόταν αγίασμα των αγίων. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών (1922) δημιουργήθηκε μια νέα συνοικία κάτω από τις φυλακές του Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ). Κάποιοι κάτοικοι ήταν συγγενείς βαρυποινιτών ή εργαζόμενοι στις φυλακές, οι περισσότεροι πρόσφυγες. Μεταξύ των προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη συγκαταλεγόταν και ο πρώτος Εφημέριος, του μετέπειτα νεοσυσταθέντος Ιερού Ναού π. Κυριακός Κατρανιάς και η οικογένεια του. Εκείνος συνέβαλε στην ίδρυση του Ναού, μετά από θαυματουργική θεραπεία ασθενείας του, από τους αγίους Αναργύρους, δια του προαναφερθέντος αγιάσματος, ως απόδειξη ότι ήταν δικό τους θέλημα ο χώρος να αφιερωθεί σε αυτούς. Έτσι μετασχηματίστηκε το παλαιότερο τζαμί (το καλούμενο και Popara Baba) σε εκκλησία των αγίων Αναργύρων, από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο, της οποίας πρώτος εφημέριος διετέλεσε ο ιαθείς ιερεύς.

Το 1956 άρχισε η ανέγερση της νέας εκκλησίας, δίπλα στον παλαιό ναό από τον Πρεσβύτερο π. Γεώργιο Αποστολάκη. Τη φιλοτέχνηση των εικόνων του τέμπλου ανέλαβε ο αγιογραφικός οίκος των ιερομονάχων «αδελφών Κάρτσωνα», στην Σκήτη Αγίας Άννας του Αγίου Όρους.

Τα εγκαίνια της νέας εκκλησίας έγιναν στις 6 Σεπτεμβρίου του 1959 από τον επίσκοπο Ταλαντίου Στέφανο, βοηθό του μητροπολίτη Θεσσαλονίκη Παντελεήμονα του Α΄.

Έκτοτε, ο Ναός των Αγίων Αναργύρων στην Ακρόπολη Θεσσαλονικης, κατέστη το «άμισθον ιατρείον» των Θεσσαλονικέων. Στην πεντηκονταετή πλέον σύγχρονη ιστορία της, μαρτυρούνται πλήθος θαυματουργικών γεγονότων και ιάσεων.

Στο ναό θησαυρίζονται τεμάχια από τα ιερά λείψανα των Αγίων Κοσμά, Δαμιανού, Παντελεήμονος, Κύρου, Ιωάννου και Λουκά Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως.

Επίσης η αγιογράφηση του ναού με εξαίρετες βυζαντινές τοιχογραφίες– στο μεγαλύτερο μέρος του – είναι έργο του αγιογραφικού οίκου «Βουτσινά». Κύρια θέση μεταξύ των εικονογραφικών θεμάτων έχουν τα θαύματα των Αγίων, παλαιά και σύγχρονα, καθώς και η απεικόνιση των αγίων Κοσμά και Δαμιανού εκατέρωθεν της Πλατυτέρας, στην κόγχη του ιερού βήματος.

Μέχρι σήμερα ο ιερός ναός των Αγίων Αναργύρων έχει αποτελέσει και αποτελεί καταφύγιο πνευματικό για χιλιάδες πιστούς Θεσσαλονικείς, καθώς και άλλων περιοχών. Με περισσή ευλάβεια εκκλησιάζονται, τιμούν τους αγίους μας με αφιερώματα και συχνά πολλοί γεύονται τη θαυματουργική χάρη τους, μέσα από ποικίλες ευλογίες και ιάσεις.

«Ἡ πηγὴ τῶν ἰαμάτων, ἕνα καὶ μόνον ἐθεράπευε τοῦ ἔτους, ἡ σκηνὴ τῶν Ἀναργύρων, ἄπαν τὸ πλῆθος θεραπεύει τῶν νοσούντων· ἀνενδεὴς γὰρ ὑπάρχει, καὶ ἀδαπάνητος ὁ πλοῦτος τῶν Ἁγίων. Ταῖς αὐτῶν ἱκεσίαις Χριστέ, ἐλέησον ἡμᾶς.»

(εκ της Λιτής)

Οι Άγιοι και Θαυματουργοί Ανάργυροι
Κύρος και Ιωάννης

Ἡ Ἐκκλησία μας τὴν 31η Ἰανουαρίου ἑορτάζει τὴν μνήμη τῶν Ἁγίων καὶ θαυματουργῶν Ἀναργύρων Κύρου καὶ Ἰωάννου. Οἱ θαυματουργοί αὐτοί ἅγιοι ἔζησαν στὰ χρόνια τοῦ ἀσεβοῦς βασιλέως Διοκλητιανοῦ (292). Ὁ Κῦρος γεννήθηκε στὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου, ὁ δὲ Ἰωάννης καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἔδεσσα τῆς Μεσοποταμίας.
Οἱ γονεῖς τοῦ Κύρου ἦταν πολύ εὐσεβεῖς χριστιανοί καὶ ἀνέθρεψαν τὸν υἱὸν τους «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου». Τὸν δίδαξαν τὴν ἀγάπη καὶ τὴν πίστη στὸν Χριστό, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ γίνει εὐλαβής καὶ ἐνάρετος Χριστιανός. Ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἦταν τὸ καθημερινό ἐντρύφημά του• μὲ αὐτὴν κοιμότανε καὶ μὲ αὐτήν ξυπνοῦσε. Ἡ φρόνηση, ἡ κοσμιότητα καὶ ἡ ταπείνωση ἦταν μερικά ἀπο τὰ πολλά χαρίσματά του. Ὅσο μεγάλωνε στὴν ἡλικία, δυνάμωνε μέσα του ὁ θεῖος ἔρωτας καὶ σκληραγωγοῦσε τὸ σῶμα του μὲ νηστεία, ἀγρυπνία καὶ μὲ κάθε ἐγκράτεια, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ πάθη, τὰ ὁποῖα ἀπομακρύνουν τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν Θεό. Ἐνῶ ἦταν νέος ἀκόμη ζοῦσε ἀγγελική ζωή.
Οἱ γονεῖς του, παράλληλα μὲ τὴν κατὰ Χριστόν μόρφωσή του, φρόντισαν νὰ τοῦ δώσουν καὶ κοσμική μόρφωση• δηλαδή νὰ σπουδάσει τὴν ἰατρική τέχνη, ὄχι βέβαια για τὴν ἀπόκτηση χρημάτων ἤ ὑλικῶν ἀγαθῶν, ἀλλά γιὰ τὴν βοήθεια πασχόντων καὶ δυστυχισμένων συνανθρώπων. Ἔτσι ὁ Κῦρος ἔγινε ἕνας ἐμπειρότατος ἰατρός. Στὸ ἰατρικό ἐργαστήριο του κατέφευγε πλῆθος ἀρρώστων ἀνθρώπων, ποὺ θεραπεύονταν ὄχι μόνο μὲ τὶς ἰατρικές θεραπεῖες, οἱ ὁποῖες γίνονταν τότε μὲ βότανα καὶ μὲ διάφορα φάρμακα, ἀλλά κυρίως θαυματουργικῶς, μὲ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ. Γιατί μὲ τὴν πρόφαση τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης δίδασκε στοὺς ἀνθρῶπους τὴν ευσέβεια καὶ τοὺς μὲν εἰδωλολάτρες ὁδηγοῦσε στὴν χριστιανική πίστη, τοὺς δε πιστούς στερέωνε σ΄αὐτήν. Θεωροῦσε ὡς αἰτία πολλῶν ἀσθενειῶν τὴν ἀμαρτία, στηριζόμενος μάλιστα στὸ γεγονός τῆς θεραπεῖας τοῦ παραλυτικοῦ τῆς Βηθεσδᾶ, στὸν ὁποῖον ὁ Κύριος, μετὰ τὴν θαυματουργική θεραπεῖα εἶπε: «Ἴδε, ὑγιής γέγονας• μηκέτι ἀμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρον τὶ σοι γένηται». Δηλαδή, δὲς πόσο ἀνέλπιστα, χωρίς κόπο καὶ δαπάνες ἔγινες ὑγιής, προσπάθησε τώρα νὰ μὴν ἐπανέλθεις στὴν άμαρτωλή ζωή, γιὰ νὰ μὴν σοῦ συμβεῖ κάτι χειρότερο (Ἰωάν. 5,14). Οἱ λόγοι αὐτοί τοῦ Σωτῆρος φανερώνουν, ὅτι ἡ μακροχρόνια ἐκείνη παράλυση ἦταν ἀποτέλεσμα ἁμαρτωλῆς ζωῆς. Γιατὶ πολλές ἀρρώστειες εἶναι ἀποτέλεσμα ὁρισμένων ἀμαρτημάτων.
Ἔτσι καὶ ὁ ἅγιος Κῦρος ἀκολουθῶντας τὴν διδασκαλία τοῦ Κυρίου μας, ἔγινε αἴτιος σωτηρίας πολλῶν ψυχῶν, γιατί μαζί μὲ τὴν θεραπεία τοῦ σώματος προσπαθοῦσε νὰ δώσει καὶ τὴν θεραπεία τῆς ψυχῆς. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό ἔλεγε: «Ὅποιος θέλει νὰ μὴν ἄρρωστήσει, ἄς φυλάγεται ἀπὸ τὴν ἄμαρτία, ἐπειδή ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες ἔρχεται πολλές φορές ἡ ἀρρώστεια».
Τὸ ἰατρικό ἐργαστήριο τοῦ ἁγίου Κύρουἔγινε κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ, στὴν ὁποῖα ἔβρισκαν θεραπεία ἀπὸ κάθε νόσο καὶ κάθε ἀσθένεια, ὅσοι κατέφευγαν ἐκεῖ. Αὐτό βέβαια δεν εἶναι παράξενο, γιατί ὁ Κύριός μας μᾶς εἶπε: «Ἀμήν, ἀμήν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, τὰ ἔργα ἅ ἐγώ ποιῶ κακεῖνος ποιήσει καὶ μείζονα τούτων ποιήσει». Δηλαδή, ἀλήθεια, ἀλήθεια σᾶς λέγω, ἐκεῖνος ποὺ πιστεύει σὲ μένα, τὰ ὑπερφυσικά ἔργα ποὺ κάνω ἐγώ θὰ κάνει καὶ ἐκεῖνος καὶ μεγαλύτερα ἀπὸ αὐτά θὰ κάνει (Ἰωαν. 14,12).
Ὁ ἅγιος Κῦρος ἀπέκτησε μεγάλη φήμη. Ἡ κατά Χριστόν ζωή του ὅμως, ἔγινε ἀφορμή νὰ ὀργιάσουν ἐναντίον του οἱ ἐχθροί τῆς πίστεὼς μας καὶ ἄρχισαν ἕνα φοβερό πόλεμο σὲ δύο μέτωπα. Ἀπό τὴν μία οἱ εἰδωλολάτρες καὶ ἀπό τὴν ἄλλη οἱ ἰατροί, οἱ ὁποῖοι ζητοῦσαν εὐκαιρία νὰ τὸν συκοφαντήσουν στὸν ἄρχοντα τοῦ τόπου, γιατί ἀσφαλῶς «τοὺς χαλοῦσε τὴν πιάτσα», ἀφοῦ θεράπευε χωρίς ἀμοιβή• γι΄ αὐτό ὀνομάστηκε καὶ ἀνάργυρος. Ἔτσι, λοιπόν, οἱ ἐχθροί τοῦ ἁγίου τὸν κατηγόρησαν ὡς χριστιανό στὸν ἄρχοντα τῆς πόλεως, ὁ ὁποῖος ἦταν σκληρότατος καὶ ἀπάνθρωπος, ὅτι στρέφεται ἐναντίον τῶν εἰδώλων καὶ ὁτι δὲν φοβᾶται τὴν δύναμή του καὶ τὴν ἐξουσία του καὶ καθημερινῶς μεταδίδει τὴν χριστιανική πίστη σὲ ὅλους τοὺς ἄνθρώπους. Τότε, λοιπόν, ὁ ἄρχοντας διέταξε νὰ φέρουν τὸν Κῦρο στὸ δικαστήριο. Αὐτός ὅμως ἔφυγε στὴν Ἀραβία, ὄχι ἀπὸ δειλία, ἀλλά ἀπὸ θεῖα οἰκονομία, γιὰ νὰ ἐπιστρέψει καὶ ἐκεῖ εἰδωλολάτρες στὴν ἀληθινή πίστη. Ἐκεῖ πῆγε σὲ μοναστήρι, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀνέλθει σὲ ὑψηλά πνευματικά ἐπίπεδα. Θεράπευε κάθε ἀσθένεια μὲ τὸ σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἡ φήμη τῆς θαυματουργικῆς του χάριτος, μὲ τὴν ὁποῖα ἦταν προικισμένος ὁ ἅγιος Κῦρος, ἔφερε σ΄ αὐτόν συμμοναστή του κάποιον στρατιώτη μὲ τὸ ὄνομα Ἰωάννη.
Ὁ Ἰωάννης στολισμένος καὶ αὐτός ἐπίσης μὲ πολλά πνευματικά χαρίσματα ἔγινε στρατιώτης τοῦ Οὐρανίου Βασιλέως. Ἀφοῦ μοίρασε ὁλη τὴν περιουσία του στοὺς πτωχούς καὶ ἀπελευθερώθηκε ἀπὸ κάθε ἐπίγεια δόξα, φρόντιζε γιὰ τοὺς ἀδυνάτους καὶ ἀρρώστους καὶ ἐμιμεῖτο τὴν ζωή καὶ τοὺς ἔνθεους ἀγῶνες τοὺ ἁγίου Κύρου. Οἱ δύο ἅγιοι μὲ τὴν δύναμη τῆς πίστεως στὸν Χριστό ὄχι μόνο γιάτρευαν θαυματουργικά κάθε πάσχοντα, ποὺ πήγαινε στὸ ἐρημητήριό τους, ἀλλά ἀγωνίζονταν καὶ σκληρά γιὰ νὰ στὴν πίστη τοὺς δοκιμαζομένους ἀδελφούς τους.
Ἔτσι, ὅταν ἔμαθαν ὅτι σὲ κάποια πόλη τῆς Συρίας ὁ σκληρός καὶ ἀπάνθρωπος ἡγεμόνας Συριανός ἐφυλάκισε μία χήρα γυναίκα, τὴν Ἀθανασία, μὲ τὶς τρεῖς νεαρές θυγατέ-ρες της, τὴν Θεοκτίστη (15 χρονῶν), τὴν Θεοδότη (13 χρονῶν) καὶ τὴν Εὐδοξία (11 χρονῶν) καὶ εἶχε σκοπό νὰ τὶς βασανίσει, γιατί κήρυτταν τὸν Χριστό ὡς ἀληθινό Θεό, τότε οἱ δύο ἅγιοι χωρίς νὰ φοβηθοῦν πῆγαν στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου καὶ νουθετοῦσαν, δυνάμωναν καὶ παρακινοῦσαν μὲ τὸ λόγο τους τὶς τέσσερεις γυναῖκες στὸν ἀγῶνα τοῦ μαρτυρίου. Νὰ μὴν φοβηθοῦν τὰ βασανιστήρια καὶ χάσουν τὸ στεφάνι τοῦ Οὐρανίου Βασιλέως Χριστοῦ.
Ἐξαιτίας, ὅμως αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, ὁ Συριανός θύμωσε καὶ διέταξε νὰ φέρουν μπροστά του τοὺς ἁγίους Κῦρο καὶ Ἰωάννη, τοὺς ὁποίους ὑπέβαλε σὲ φρικτά βασανιστήρια. Ἀκόμη διέταξε νὰ φέρουν στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου καὶ τὴν ἁγία Αθανασία μὲ τὶς τρεῖς μικρές κόρες της, νὰ βλέπουν τὰ βασανιστήρια, οὔτως ὥστε νὰ φοβηθοῦν καὶ νὰ ὑπακούσουν στὶς διαταγές τοῦ σκληροῦ ἄρχοντα. Ὅμως οἱ τέσσερεις γυναῖκες, οἱ ὁποῖες ἀγάπησαν τόσο πολύ τὸν Θεό, ἔμεναν ἀμετάκλητες στὴν πίστη τους καὶ περίμεναν με πόθο τὴν ὥρα τοῦ μαρτυρίου, γιὰ νὰ πάρουν τὸ στεφάνι τῆς νίκης. Καὶ ἐπειδή ἀρνήθηκαν ὄχι μόνο νὰ ὑπακούσουν στὶς διαταγές τοῦ τυράννου ἄρχοντα, ἀλλά καὶ δημόσια ἐκήρυτταν τὸν Ἰησοῦ Χριστό, ὡς Σωτῆρα καὶ ἀληθινό Θεό, ὁ αἰμοβόρος ἄρχοντας διέταξε νὰ θανατωθοῦν μὲ ἀποκεφαλισμό. Τότε οἱ μακάριες ὄχι μόνο δὲν ἐδειλίασαν, ἀλλά μὲ χαρά ἔσκυψαν τὸν αὐχένα καὶ δέχτηκαν τὸ μακάριο τέλος.
Ὕστερα ἀπὸ ὅλα αὐτά βλέποντας ὁ ἀσεβής Συριανός τοὺς Ἁγίους Κῦρο καὶ Ἰωάννη νὰ ἐξακολουθοῦν νὰ μενουν ἀκλόνητοι καὶ ἀμετακίνητοι στὴν πίστη τους πρὸς τὸν ἀληθινό Θεό, παρ΄ ὅλα τὰ φοβερά μαρτύρια ποὺ ὑπέστησαν, ἔδωσε ἐντολή νὰ κόψουν καὶ αὐτῶν τὶς κεφαλές, τὴν 31η Ἰανουαρίου• καὶ οἱ μὲν ἅγιες καὶ αγνὲς ψυχές τους μετέβησαν στὸν οὐρανό, τὰ δὲ τίμια λείψανά τους πῆραν οἱ εὐλαβεῖς χριστιανοί καὶ τὰ ἐνεταφίασαν στὸν Ἱερό Ναό τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου.
Ἀγαπητοί χριστιανοί,
Τὸ μαρτυρικό τέλος τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας ὑπῆρξε πραγματικά συγκλονιστικό. Χάρη στὴν ἀκατάβλητη δύναμη ποὺ ἔπαιρναν ἀπὸ τὸν Θεό, ἄντιμετώπισαν τὰ φρικτά ἐκεῖνα βασανιστήρια. Ἔτσι εὐαρέστησαν καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεό, ὅπως βεβαιώνει καὶ ὁ ἱερός ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας μας:

Ἰατροί ἀνεδείχθητε, ἀσθενούντων Μακάριοι

καὶ φωστῆρες ἄδυτοι διὰ πίστεως•

ὁμολογίας συνήγοροι, Μαρτύρων συμμέτοχοι,

τοὺς στεφάνους ἀληθῶς, τοὺς τῆς νίκης δεξάμενοι.

Κῦρε ἔνδοξε, καὶ σοφέ Ἰωάννη,

ἀσιγήτως δυσωπεῖτε τὸν Σωτῆρα,

ὑπὲρ ἡμῶν Παμμακάριστοι.

Η.Ι.Χ